Haverkotte, Bernardus

Biografie

1905 Als vreemdelingen in je geboortestad

In het vreemdelingenregister van Amsterdam staat in 1905, op 20 februari om precies te zijn, een 36 jaar oude winkelbediende geregistreerd, zijn naam Bernard Haverkotte.
Amsterdam blijkt zijn geboortestad te zijn maar toch werd hij geclassificeerd als “vreemdeling”.
Een verklaring hiervoor staat twee kolommen verderop, hij was op 20 mei 1903 in Parijs genaturaliseerd.
Afkomstig uit Mannheim, verbleef hij in Amsterdam op de Passeerdersgracht 17.
Op 3 april 1905 werd hij weer afgeschreven uit het register met als bestemming Baden.
Zijn Naturalisatiebewijs, dat hem schijnbaar tijdelijk was afgenomen, kreeg hij weer terug.

Onderzoek

Op basis van een document gevonden in een Frans archief wist ik al dat Bernard Haverkotte dienst genomen had in het Franse Vreemdelingenlegioen. Nadat hij daar ongeveer 6 jaar dienst had gedaan, had hij een verzoek tot naturalisatie ingediend, dat werd ingewilligd.
Ik wist niet van het bestaan van vreemdelingenregisters.
Interessant voor het onderzoek naar legionairs van Nederlandse herkomst, is dat soortgelijke registraties van mannen die tot Fransman zijn genaturaliseerd een mogelijke verwijzing zou kunnen zijn dat zij dienst hebben gedaan in het Vreemdelingenlegioen.

Jeugd

Bernardus Hermann Maria Haverkotte werd op 25 juni 1868 in Amsterdam geboren als zoon van Josephus Hermanus Ignatius Haverkötte en Maria Ermina Lucia de Neff.
Zijn ouder waren op 22 mei 1867 in Amsterdam getrouwd. Zijn vader was koopman van beroep

1891 Roermond – Amsterdam – Parijs

Op 28 januari 1891 werd Bernardus Haverkotte, ingeschreven in het bevolkingsregister van Amsterdam als Handelsreiziger afkomstig uit Roermond [2]
Op 13 juni 1891 werd hij uitgeschreven uit het bevolkingsregister van Amsterdam.
Geregistreerd werd dat hij vertrokken was naar Parijs [2].

Vreemdelingenlegioen

1896 – 1899 (1e verbintenis)

Op 18 juni 1896 nam Bernardus Haverkotte, 26 jaar oud, vrijwillig dienst voor 5 jaar op de Sous Intendance Militaire in Parijs bij het Franse Vreemdelingenlegioen. Hij werd ingedeeld bij het 1e Régiment Etranger. Hij kwam bij zijn eenheid (Corps) aan als soldat de 2e classe op 2 juli 1896.

Algerie du 27 Juin 1896 au 23 mai 1898 [Campagne]

Bijna twee jaar was Bernardus Haverkotte gelegerd in Algerije.

Madagascar

Madagascar du 25 Mai 1898 au 13 Juin 1899 [Campagne]

Op 25 mei 1898 werd Bernardus Haverkotte uitgezonden naar Madagaskar.
Het was in deze Franse kolonie, nog steeds, onrustig zoals ook in de Nederlandse kranten uit die tijd bericht werd.

Met de mail van Madagaskar zijn berichten meegekomen, waaruit blijkt, dat in het westen en het zuiden nog altijd vrij belangrijke weerstand wordt geboden. De Sakalawen bezitten daar een aantal versterkte centra en er zullen vrij veel troepen noodig zijn om hen de baas te worden.
Generaal Galliéni houdt zich ernstig met den toestand bezig, maar heeft gebrek aan geschikte rivierstoomers, terwijl zijn troepen eenigszins gedesorganiseerd zijn door de vele repatrieeringen, deels wegens gezondheidsredenen deels ter wille van de begrooting.

[ Provinciale Drentsche en Asser courant 20-06-1898 ]

Na iets minder dan een jaar in Madagaskar gestationeerd te zijn, keerde Bernardus Haverkotte terug naar Algerije.

Algerie du 14 Juin 1899 au 14 Aout 1899 [Campagne]

Na nog twee maanden in Algerije te zijn gelegerd, ging Herman Haverkotte, met bewijs van goed gedrag, uit dienst na iets meer dan drie jaar gediend te hebben.
Geregistreerd werd:

“Libéré du Service Militaire par anticipation le 15 Août 1899 (Lettre M^elle du 20 Décembre 1886)”.

Wat deze registratie betekent is op dit moment nog niet bekend.

1899 – 1904 (2e verbintenis)

Algerie du 29 Aout 1899 au 29 Avril 1900 [Campagne]

Twee weken later nam Bernardus Haverkotto opnieuw dienst bij het Franse Vreemdelingenlegioen. Hij deed dat bij de Sous-Intendance Militaire in Marseille.
Op 7 september 1899 kwam hij aan bij zijn eenheid (Corps) in Algerije.

Région Saharienne du 30 Avril 1900 au 12 Juillet 1900

Algerie du 13 Juillet 1900 au 23 Mars 1901

Région Saharienne du 24 Mars 1901 au 4 Juillet 1901

Dit keer diende hij zijn verbintenis van 5 jaar uit.
Naast in Algerije was hij ook actief in de aangrenzende Région Saharienne.
Met zijn dienst in de Région Saharienne voldeed hij aan voorwaarden voor de Medaille Coloniale met de gesp Sahara.

1903 Naturalisation

Algerie du 5 Juillet 1901 au 7 Février 1904

Op 20 mei 1903 werd Bernardus Haverkotte door naturalisatie Fransman, zijn eerste voornaam werd daarbij gewijzigd in Bernard.

Bernard-Hermann-Marie HAVERKOTTE. Naissance Le 25 juin 1868 Amsterdam

Met verschillende ander legionairs werd zijn naam gepubliceerd in het Franse Bulletin de Loi Nº 3744.
Het nummer van het wetsvoorstel was Décret Nº 67834.
Hierdoor weten we ook dat hij toen diende in het 2e Regiment Etranger.

Als Fransman was het Bernard Haverkotte nu ook toegestaan in andere militaire eenheden te dienen dan het Vreemdelingenlegioen, iets wij hij ook deed.

1904

Op 8 februari 1904 tekende hij voor vijf jaar bij, au titre du 3e Regt d’Infanterie Coloniale.
Hij deed dit bij de Sous Intendance Militaire in Saïda.
Zijn diensttijd bij deze eenheid zou ingaan op 26 augustus 1904, dan zou hij precies zijn verbintenis van 5 jaar bij Vreemdelingenlegioen hebben uitgediend.
Maar in plaats daarvan werd hij nog diezelfde dag ingedeeld bij het 3e Coloniale.
Berhard Haverkotte verliet Algerije.

Desertie

Op 24 februari 1904 ontbrak, de nog maar net bij het 3e Coloniale ingedeelde, Bernard Haverkotte op het appel.
Zeer waarschijnlijk was dat in Rochefort waar deze eenheid gelegerd was.
Een paar weken later op 11 maart 1904 werd hij tot deserteur verklaard en vanwege zijn lange afwezigheid op 11 september 1904 van de sterkte van de eenheid afgeschreven.

1905 Mannheim – Amsterdam – Baden

Op basis van zijn registratie in het Vreemdelingenregister in Amsterdam weten we dat Bernhard Haverkotte in 1905 Amsterdam bezocht, afkomstig uit Duitsland waar hij ook weer naar terugkeerde.

1908

Bijna vier jaar, tot 25 april 1908, leefde Bernhard Haverkotte als voortvluchtige deserteur. Maar op die dag meldde hij zich vrijwillig in Haïn Ha en plaats in Marokko bij het 1e Regiment van het Franse Vreemdelingenlegioen.
Hij profiteerde volgens de registratie in het Franse Dienstplichtigen register van de amnestie wet van 12 juli 1906.

Maroc du 30 Avril 1911 au 28 Octobre 1912 [Campagne]

In Marokko werd hij ingedeeld bij het 4e Bataillon du Maroc en 24 oktober 1912 volgde een overplaatsing naar het 3e Bataillon.
Aangenomen wordt dat dit Bataillon’s van het Vreemdelingenlegioen waren.

Zijn diensttijd zat er op ,op 18 januari 1913. Hij kreeg weer een bewijs van goed gedrag mee.
Hij gaf aan naar het Nederlandse Consulaat in Parijs te gaan.
Wellicht omdat hij plannen had naar Nederland terug te keren?

1913 Militair pensioen

Op 18 januari 1913 kreeg Bernhard Haverkotte, 45 jaar oud een militair pensioen toegekend, voor een diensttijd van 30 jaren en 5 maanden en 2 dagen.

Hij vertrok naar Parijs, boulevard Kellerman.

1914 Eerste Wereldoorlog.
Afgekeurd en dienstweigeraar

Als Fransman was Bernhard Haverkotte, alhoewel formeel met pensioen, dienstplichtig.
Als zodanig ontving hij enige maanden na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in het kader van de Algehele Mobilisatie een oproep voor actieve dienst.
Op 30 april 1915 kwam hij bij het 31e Régiment Territorial d’Infanterie.
Een paar maanden later werd hij overgeplaatst naar het 75^ème Régiment d’Infanterie.
Helemaal geschikt voor militaire dienst bleek de 47 jarige Bernhard Haverkotte niet meer te zijn. Hij moest verschijnen voor een keuringscommissie.
Deze keurden hem af vanwege “zwakke geestelijke gesteldheid” en zo keerde hij op 5 oktober 1915 terug naar “huis” in Parijs.
Maar iedere man was in deze tijd hard nodig en zo moest hij op 22 maart 1916 weer voor een keuringscommissie verschijnen. Hij kwam echter niet opdagen.
Op 31 maart werd hij opgeroepen voor (de) I.S.D. bij het 75^ème Régiment d’Infanterie.
Op 20 juni 1916 werd hij tot dienstweigeraar verklaard, hetgeen echter op 30 juni 1916 kwam te vervallen toen hij door de politie in Parijs gearresteerd werd. Hij moest voorkomen voor de krijgsraad.

Wat de uitspraak was van de krijgsraad en hoe het verder ging met Bernhard Haverkotte is niet bekend.

Info

Bronnen