Quanjer, Aaldert

Biografie

De Zoon van de Generaal

Het zou zomaar de titel van een pulproman kunnen zijn, zoals er honderden verschenen zijn met het Franse Vreemdelingenlegioen als decor. Vooral de Duitsers, met bijvoorbeeld de meer dan 100 titels tellende serie “Norbert Falk in der Fremdenlegion” en de Amerikanen schijnen er dol op te zijn geweest.
Maar ondanks het feit dat er heel veel om en over het Franse Vreemdelingenlegioen verzonnen is hebben ze echt bestaan, legionairs die voorheen Prins, Bisschop, Filmster of Generaal (Sous-Lieutenant Kreschatisky) waren geweest. En zo was er ook een zoon van een Nederlandse Generaal.

Deze Nederlandse Generaal was Frederik Jacobus Quanjer, geboren op 20 mei 1875 in Naarden.
Frederik Quanjer werd in 1911 bevorderd tot Kapitein en in 1926 tot Kolonel.
In 1928 werd hij benoemd tot Generaal-majoor en in 1931 gepensioneerd met de rang van Luitenant-Generaal.
Vervolgens was hij tot 1938 Territoriale bevelhebber van Friesland, Groningen en Drenthe.
Frederik Quanjer was Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw en Officier der Orde van Oranje-Nassau, voorts drager van het Mobilisatiekruis en de Watersnoodmedaille in zilver.

Jeugd

Aaldert Arnold Jan Quanjer werd geboren op 30 oktober 1904 in Den Haag, was het eerste kind van Frederik Quanjer en zijn vrouw Hendrika Brandts-Buys.

Officier

Net als zijn vader koos Aaldert Quanjer voor een militaire loopbaan.
In Juni 1926 slaagde hij voor het officiers-examen aan de Kon. Mil. Academie, “Artillerie hier te lande” [3] en werd later bevorderd tot 1e Luitenant bij de Artillerie.
Op 29 januari 1931 trouwde hij in Terheyden met Emilie Verloop.
Uiteindelijk ging er iets mis, in 1934 werd Aaldert Quanjer wegens wangedrag uit Militaire Dienst ontslagen [NA 2 Oktober 1943].
Het jaar daarop 1935, liep ook zijn huwelijk stuk, op 23 augustus, werd de Echtscheiding uitgesproken.

1935 Franse Vreemdelingenlegioen

Vier maanden later op 4 December 1935, melde Aaldert Quanjer zich bij het Franse Vreemdelingenlegioen in Zuid-Franse havenstad Marseille.
De keuze voor Marseille is best wel opmerkelijk omdat de meeste Nederlanders zich in die tijd voornamelijk melden bij rekruterings bureaus dichter bij huis zoals het dicht aan de Belgische grens gelegen Lille.
Aaldert Quanjer maakt gebruik van mogelijkheid om onder een andere naam te dienen, zijn alias werd Marcel Barmont, zijn Matricule 63556.

Rekrutering Noord Afrika 1943

Acht jaar later dook de naam Aaldert Quanjer op bij het Departement van Oorlog, bureau Londen.
Res. Kapitein P.W.A. van der Versteeg, in Algiers belast met de rekrutering van Legionairs van Nederlandse oorsprong om dienst te nemen bij de Nederlandse Strijdkrachten in het Verenigd Koninkrijk , rapporteerde aan de Minister van Oorlog op 18 september 1943 het volgende:

“Van den Vice-Consul te Oran, ontving ik heden bericht dat hij bezoek ontving van de Nederlandsche Legioensoldaat Aaldert (Albert?) Arnoldt Jan Quanjer, waarvan hij het volgende meedeelt:

“Marcel Barmont, nom d’emprunt sous lequel il s’est engagé a la Légion le 4 Décembre 1935 ( a Marseille).
Il est donc rengagé. No d’inc. 63556 – 50e Compagnie de Sapeurs des Chemins de Fer – La Stidia – Georges-Clémenceau ^(a) (Oran).
Aaldert Arnoldt Jan Quanjer est son vrai nom. Ne a la Haye le 30 Aout 1904. A été officier dans l’Armée néerlandaise – 1er Lieutenant d’Artillerie 1924-1934.
Quanjer demande”a s’il peut rejoindre l’armée néerlandaise.
b avec quel grade?
c si les anées pasées a la legion lui seront comptees dans l’armée néerlandaise pour la retraite –
d si un document peut lui etre delivre constatant qu’il est Hollandais de naissance.
Quanjer m’a déclare que tous ces papiers etaient restes a Marseille au bureau militaire S.I.L.E. (passeport, permis de conduire, commission d’officier, diplome d’etudes, etc.).
Enfin Quanjer ne veut prendre de décision qu’apres avoir reçu reponse aux diverses questions ci-dessus.”

Kapitein van der Versteeg, berichte verder:

”Ik heb hierop geantwoord dat hij als vrijwilliger kan dienstnemen in het Nederlandsche Leger in het V.K., mits hij over bijzondere bekwaamheden beschikt (instructie d.d. 16.7.1943, punt 2bb.), dat ik echter niet weet in welke rang en evenmin of zijn dienstjaren bij het Legioen medetellen, doch dat ik Uwer Excellentie om instructies zou verzoeken. Tevens heb ik hem een vragenlijst ter invulling en teekening toegezonden en hem om meerdere inlichtingen verzocht.
Ik moge Uwer Excellentie beleefd verzoeken mij telegrafisch instructies te willen zenden”.

Enkele dagen later werd inderdaad een telegram verstuurd

30/9 Nr. 12

2 October 1943.
Afd. I B
Nr. 6
Onderwerp: Recrutering Noord-Afrika.

Ik heb de eer Uwer Excellentie beleefd te verzoeken, door tussenkomst van den Consul-Generaal te Algiers het hierna volgende, voor den Res. Kapitein van der STEEG bestemde vertrouwelijke telegram te doen verzenden:
“RUB 18 September 1943 Quanjer oud beroepsofficier zoon Generaal Quanjer wegens wangedrag ontslagen waarschijnlijk 1934 stop
Verzoeke inlichtingen inwinnen betreffende zijn gedrag en staat van dienst Vreemdelingenlegioen en zo mogelijk uw persoonlijke indruk van hem stop
Hiervan afhankelijk zijn beslissing opname Nederlandsche Leger als soldaat komma dienstjaren Legioen tellen niet mede stop
verwacht telegrafisch antwoord stop
Gastel komma Burgers en Nielen aangekomen stop

Oorlogsminister.”
DE MINISTER VAN OORLOG,
voor den Minister,
de Luitenant-Generaal, J.F. v.d. Vijver .
Aan Zijne Excellentie
den Minister van Buitenlandsche Zaken.
AG/Col.

In Januari 1944 concludeerde de Vice Consul in Oran dat Aaldert Quanjer niet echt gewenst was en men zeker niet aan zijn gestelde eisen wilde voldoen.

Ondertussen in Nederland werkte zijn vader Frederik Quanjer openlijk samen met de bezetter, een feit, indien bekent in London, niet ten gunste zal zijn geweest voor de zoon.
Na de oorlog zou Frederik Quanjer hiervoor veroordeeld worden tot 18 maanden gevangenisstaf vanwege collaboratie met de vijand.

Van de tijd van Aaldert Quanjer in het Vreemdelingenlegioen is tot nu toe weinig bekend.
Uit de verschillende correspondentie lijkt het erop dat hij ondanks het feit dat hij ex-officier was, in het Legioen gediend heeft als gewoon Legionair.
Zijn eerste vijf jaren zaten erop in December 1940 en zeer waarschijnlijk heeft hij toen bijgetekend.

In 1943 diende Aaldert Quanjer bij de 50^e C^ie de Sapeurs des Chemins de Fer, wat geen Legioen eenheid is. Hij kan gedetacheerd zijn geweest maar het kan ook zo zijn dat, zoals wel vaker in die periode, Quanjer na afloop van zijn dienstverband in het Legioen en niet in staat huiswaarts te keren in zekere mate gedwongen werd dienst te nemen in een van de vele werkeenheden, waarin “ongewenste” buitenlanders werden geplaatst.

We weten nog dat hij op 4 Mei 1945 in Marseille voor de tweede keer trouwde en hij en zijn vrouw twee dochters kregen [4].

Volgens zijn dochter Marie France diende haar vader tot 1946 in het Franse Vreemdelingenlegioen en had toen de rang van Adjudant-Chef bereikt.

Op 11 november 1969 overleed “de Zoon van de Generaal” in Marseille.

^(a) La Stidia is een klein kustplaatsje in Algerije in de provincie Oran destijds ook wel Georges-Clémenceau genoemd.

(b) Bij K. B. was de heer G. Gautray  (Gower George) in November 1937 benoemd tot vice-consul der Nederlanden te Oran Algerije.
In de Staatscourant waarin dit werd bekend gemaakt stond nog vermeld dat dit was “buiten bezwaar van ‘s lands Schatkist”. Verder werd vermeld: “Het ressort van den vice-consul strekt zich uit over de stad zijner vestiging. Aan den heer Gautray kan in de Fransche of Engelsche taal worden geschreven”. 
Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleven de consulaten Algiers en Oran geopend

Info

Bronnen