Van Leeuwensteijn, Cornelis

Biografie

Op 28 juni 1918 werd door de Franse Generaal Lacotte een Nederlandse vrijwilliger in het Franse Leger onderscheiden.

Diverse Nederlands en ook Franse kranten berichten er kort over.
Voor het Franse dagblad “Le Matin” , dat nog op de dag zelf over deze gebeurtenis bericht, bleek de juiste schrijfwijze van zijn achternaam een uitdaging.

In Nederland is het op 1 Juli 1918 “De Courant” die als eerste over de gebeurtenis bericht:

Nederlanders onderscheiden.
(Van onzen P.-correspondent). PARIJS, 28 Juni.
Generaal Lacotte commandant, van het Seine departement, heeft de militaire medaille en het Croix de guerre met de palm uitgereikt aan den heer A. van Leeuwenstein, Nederlandsch vrijwilliger in het Fransche leger, en aan den heer Boutelje. voorzitter van de Vereeniging van Nederlandsche Vrijwilligers^(b).
Hij gaf den gedecoreerden de accolade en herinnerde aan de daden der Nederlanders in het Fransche leger.

Dit bericht wekt de indruk dat ook de heer Boutelje de “militaire medaille en het Croix de guerre met de palm” kreeg uitgereikt, iets wat zeer waarschijnlijk niet het geval is geweest.
Op 19 juli 1918 berichtten o.a. het “Twentsch dagblad Tubantia en Enschedesche courant” iets uitvoeriger over de gebeurtenis.

Nederlandsche Vrijwilligers

Een Nederlandsche vrijwilliger, Van Leeuwensteijn geheeten, heeft tijdens een wapenschouw in het Grand Palais het oorlogskruis en de militaire medaille ontvangen. Hij werd door den heer Bouteye, voorzitter van het comité voor Hollandsche vrijwilligers, tot ridder geslagen.
De Matin herinnert bij gelegenheid hiervan aan de fiere houding der in 1914 te Parijs wonende Nederlanders, die bij de oorlogsverklaring zich op initiatief der heeren Gobarl en Jean Dergotel [^a] verenigden met het doel, soldaten uit het vreemdelingenlegioen, voor zoover in hun bereik lag, van het benoodigde te voorzien.
In de Avenue de la République werd ten huize van den heer Ricardo een bureau gevestigd, waar verbintenissen kunnen worden aangegaan en op 16 Augustus [1914] wandelden reeds 300 Hollanders over straat, die zich met Polen, Italianen verbonden hadden, tegen Duitschland ten strijde te trekken

Generaal Lacotte is hier uit het bericht gelaten. De ridderslag zou gedaan zijn door de heer Bouteye, iets wat niet aannemelijk is.
Waarschijnlijker is dat de heer Boutelje zelf tot ridder in de orde van het Legion d’Honneur benoemd was.
Wel is in dit bericht voor het eerst de naam van Van Leeuwensteijn correct geschreven.

Wie was deze Nederlandse vrijwilliger Van Leeuwensteijn die uit handen van generaal Lacotte de Medaille Militaire en het Croix de Guerre met Palme mocht ontvangen?
Naast deze onderscheidingen ontving Van Leeuwensteijn enkele maanden later een staatspensioen. In de Franse Staatscourant is ditmaal zijn naam wel correct geschreven. Daarnaast worden ook zijn voornamen vermeldt, wat een identificatie mogelijk maakt.

Jeugd

Cornelis Wouter van Leeuwensteijn werd geboren op 28 april 1883 te Utrecht als zoon van Cornelis Wouter van Leeuwensteijn en Jannigje Wilhelmina van Dorssen [1].

1900

Op 4 mei 1900, net 17 jaar oud, werd Cornelis van Leeuwensteijn aangenomen bij het Instructie Bataljon van het Koloniaal werfdepot. Hij had zich op die datum te Kampen “vrijwillig geëngageerd als soldaat voor negen jaren bij de Koloniale troepen zowel in als buiten Europe ingaande den 4 april 1900 zonder handgeld”.

Een paar maanden later op 18 september 1900 werd hij overgeplaatst bij het Instructie Bataljon met een nieuwe verbintenis voor zes jaren. Hij kreeg hier het registratie nummer 18209. Nog datzelfde jaar werd hij Korporaal titulair, den 14 november 1900.

1901

Op 11 mei 1901 werd hij korporaal en op diezelfde dag ook overgeplaatst bij het 5e Regiment Infanterie.

1902

Afkomstig uit Utrecht werd Cornelis van Leeuwensteijn in 1902 ingeschreven als dienstplichtige in het Militieregister van Utrecht.
In de kolom “Redenen van vrijstelling bij de loting opgegeven” werd geschreven “militair”. In de kolom “Advies van den Militie Commissaris” werd genoteerd “vrij te stellen art 45 p 3. Op 16 december 1902 werd hij “Vrijgesteld als militair.”

Artikel 45.
Vrijstelling van de dienst bij de militie wordt verleend aan den loteling:
[…]
3°. die vóór den 1sten Januarij van het jaar, waarin hij voor de militie werd ingeschreven, bij de zeemagt, de marine-reserve en het corps mariniers hieronder begrepen, bij het leger hier te lande of bij de koloniale troepen in dienst is getreden en zich nog in dienst bevindt krachtens eene voor den tijd van vijf jaren of langer aangegane verbindtenis;

Onderzoek

Bij deze inschrijving in het Militieregister werd in de kolom Woonplaats onder 4. “Of hij zich in vrijwilligen dienst bevindt en, zoo ja, waarbij” vermeld: “5 Regt Infie”. Zijn “s/b ^no” was 94796.
Deze informatie maakte het mogelijk zijn registratie in het stamboek van het 5 Regiment Infanterie te vinden.

1903

Cornelis van Leeuwensteijn werd bevorderd tot Sergeant op 7 augustus 1903.

1906 Krijgsraad en Hoog Militair gerechtshof

Op 7 april 1906 werd hij op last van de tweede Krijgsraad in het III^e militair arrondisement, bij dato in preventieve hechtenis genomen.

In het Stamboek van het 5e Regiment Infanterie staat hier verder over het volgende geschreven:

Den 18 juni 1906 uit de sterkte gebracht zijn de bij sententie van het Hoog Militair gerechtshof in appel dd 5 juni 1906 ter zake van
I Diefstal van Kaserneeringgoed en
II Diefstal,
veroordeeld tot:
I^e eene militaire gevangenisstraf van één maand en
^II eene gevangenisstraf van drie maanden
voorst ontzegging van het recht om bij de gewapende macht of als militair geëmployeerde te dienen voor den tijd van vijf jaren.

Hiermee kwam in ieder geval voor een periode van 5 jaar een einde aan de militaire loopbaan van Cornelis van Leeuwensteijn in Nederland.

1909

Op 18 september 1909 komt de naam van Cornelis van Leeuwensteijn, oud 26 jaar, voor in de Franse krant “Le Grand écho du Nord de la France” in de rubriek “Chronique Judiciaire, Tribunal correctionnel de Béthune”.
Hij werd veroordeeld tot een maand gevangenis en 16 franc boete voor het verkopen van loten van een niet bestaande lotterij.

1914 – 1918 Franse Vreemdelingenlegioen

Tijdens de Eerste Wereldoorlog nam Cornelis van Leeuwensteijn dienst bij het Franse Vreemdelingenlegioen als vrijwilliger voor de duur van de oorlog “EVDG”. Hij bereikte de rang van caporal.
Zijn numero matricule was 42499. Hij diende o.a. bij het RMLE in de 11e compagnie. Bij de slag om Verdun verloor hij op 21 augustus 1917 zijn rechteroog [4].

1922 Naturalisation

In 1922 verkreeg Cornelis van Leeuwensteijn het Franse Staatsburgerschap.

Source : Naturalisation | Les naturalisations entre 1900 et 1963
Cornelis VAN LEEUWENSTEYN
Naturalisation Le 02 juin 1922, France (France)
A l’origine cette personne était de nationalité étrangère, elle est devenue française en bénéficiant d’un décret de NATURALISATION. Le premier texte concernant les naturalisations d’étrangers en France est un arrêt du Parlement de Paris daté de 1515: “L’enfant né en France de parents étrangers est Français s’il choisit de se fixer définitivement en France”
Détails Cornelis VAN LEEUWENSTEYN
Naissance Le 28 avril 1883, Uttrecht (Utrecht, Gemeente Utrecht, Utrecht, Pays-Bas)

1930 De oud strijder

Op 12 december 1930, kwam Cornelis van Leeuwensteijn, als 47 jarige invalide oorlogsveteraan nog een keer in het nieuws. Hij had meerdere malen geweigerd zijn vervoersbewijs te laten zien ondanks dat na een actie die had plaats gevonden in 1925 was besloten dat oorlogsinvaliden dat niet hoefden te doen.
Er werd proces verbaal tegen hem opgemaakt en Cornelis van Leeuwesteijn moest voor het gerecht verschijnen.
De krant L’Intransigeant berichtte het volgende:

DES ANCIENS COMBATTANTS
A la suite d’une campagne menée ici-même, en 1925, nous avions obtenu de la Compagnie du Métropolitain n’exige pas que les grands mutilés présentent leur ticket dans les voitures de première classe.
« S’ils ont pu entrer sur le quai,” disions-nous, c’est qu’ils avaient un billet, sans quoi le contrôleur ne les eût pas laissés passer et, une fois sa première, il suffit qu’ils montrent leur carte de grand invalide pour justifier leur présence.
« Exiger de plus la présentation d’un ticket, c’est brimer à plaisir des hommes dont beaucoup sont amputés d’un bras ou d’une main. » Mais la bonne volonté du Métropolitain fut brève, et quelques mois après on nous avisait que, de nouveau, la présentation du billet était exigée des porteurs de cartes.
Sur la fol des Carnets du Combattant de « l’intran », un de nos camarades etrangers, engage volontaire dans l’armee Française, M. van Leeuwensteyn. 31, rue Condorcet, à Paris, avait refuse à plusieurs reprises de montrer son billet.
Procès-verbal lui fut dressé ; il fut appelé: en conciliation, l’affaire traina, et finalement il se voit convoqué pour mardi prochain devant le tribunal correctionnel. ,, Que la convocation soit juste, juridiquement parlant, c’est possible, mais qu’elle soit juste, d’après la justice véritable, cela je ne puis l’admettre. J.P.

^(a) des Hollandais, sur l’initiative de MM. A. de Gobart et Jean Dergotel, s’occupaient d’équiper à leurs trais un corps de volontaires…
[ Au service de la France, les volontaires étrangers de 1914 ]

^(b) „Comité des Engagés volontaires hollandais” […].
Genoemd comité, waarvan een te Parijs wonend Hollander, de heer E. Boutelje, 1 bis Rue Bleue (9e), de verdienstelijke president is [ Het nieuws van den dag, 23-03-1917, BRIEVEN UIT PARIJS. Een Hollandsch legionnair gedecoreerd. ] Elias Boutelje geboren 19 mei 1867 Amsterdam overleden op 26 apr 1925 Parijs.

Info

Bronnen