Verheul, Teunis

Biografie

MÉMOIRE DES HOMMES SECONDE GUERRE MONDIALE, PAYS BAS

Sinds 8 mei 2010 kunnen op de website www.memoiredeshommes.sga.defense.gouv.fr ook de militaire slachtoffers van het Franse leger uit de Tweede Wereldoorlog worden opgezocht. Dat was al enige tijd mogelijk voor militaire slachtoffers uit de Eerste Wereldoorlog, Indo China, Algerije, Marokko en Tunesië.
Aangezien het bij dit bestand mogelijk is op het land van geboorte te zoeken konden vrij eenvoudig 38 als in Nederland geboren aangegeven slachtoffers gevonden worden, waaronder zoals verwacht Legionairs van het Franse Vreemdelingenlegioen.
Enkele Nederlanders hadden zich aangesloten bij de “Forces françaises de l’intérieur” waaronder de uit Rotterdam afkomstige VERHEUL.

Forces françaises de l’intérieur

De Forces françaises de l’intérieur was een verzetsbeweging tijdens de Tweede Wereldoorlog, ontstaan op 1 februari 1944 uit de fusie van verschillende militaire verzetsbewegingen die in Frankrijk actief waren tijdens de bezetting. De fusie had als doel meer eenheid te krijgen en een wettelijk karakter te geven aan het verzet de FFI van een hiërarchische structuur te voorzien. De FFI-leden kwamen vanaf maart 1944 onder de bevelvoering van commandant generaal Kœnig en onder de politieke verantwoordelijkheid van de GPRF van generaal De Gaulle. Kort na de oprichting van de FFI begon de bevrijding van Frankrijk. Vanaf dat moment werd de FFI steeds meer georganiseerd als lichte infanterie-eenheden en leverden ze waardevolle steun aan de reguliere Franse troepen. Vanaf oktober 1944, toen Frankrijk al grotendeels bevrijd was, gingen de FFI-eenheden op in het Franse leger.

Averino VERHEUL alias BUCK

Verheul diende volgens de bestandsgegevens in MdH binnen de FFI onder een alias, BUCK en had een bijzondere voornaam Averino. Verheul gesneuvelde op 19 augustus 1944 in Annonay.
Verheuls gegevens zoals opgenomen in MdH.
Mort pour la France le 19-08-1944 (Annonay, 07 – Ardèche, France)
Né(e) le/en 1909 à Rotterdam (Pays-Bas)
Statut militaire
Unité forces françaises de l’intérieur (FFI)
Mention Mort pour la France
Cause du décès tué au combat
Sources Service historique de la Défense, Caen
Cote AC 21 P 166023

Aangezien het zich bij Verheul niet handelde om een legionair werd geen verder onderzoek gedaan.

Caporal AVERINO Buch

Begin 2020 stuurde de Franse historica Estelle Zigrand, gespecialiseerd in de leden van het 11^e régiment étranger d’infanterie volgende vermelding gevonden in een lijst van Franse krijgsgevangenen van 11 september 1940.

AVERINO (Buch), 30-9-09, Rotterdam, cap., 11e R.E.I. – prisonnier liste du 10/09/1940

Vrijwel zeker ging het hier om dezelfde man de latere verzetsstrijder Verheul.

Identificatieonderzoek

Alhoewel er in eerste instantie voldoende gegevens aanwezig leken te zijn om tot een volledige identificatie van de oud-legionair en verzetsstrijder Verheul te komen, bleek dit in de praktijk lastiger dan gedacht. Maar uiteindelijk lukte het Jan de Mik contact te leggen met Ruud Verheul een specialist of het gebied van de familiegeschiedenis van de familie Verheul. Deze vond een scan van een gezinskaart (GK) van de familie Verheul uit Rotterdam, vader Hendrik Verheul en moeder Neeltje Verschoor. Als nummer 11 was daarop ingeschreven hun zoon Teunis Cornelis, geboren 30-05-1909. Wat deze kaart zo bijzonder maakt is dat de broer van Teunis, Pieter op 8 februari 1940 opgave deed van het feit dat zij broer dienst had genomen in het “Fransche Vreemd. Legioen”
Later werd nog met potlood bijgeschreven “overl. D. anton 18/841 Zender P. Verheul Stuurmanstr 4c”

Met deze tevens kon ook een gezinskaart uit Den Haag van Teunis Cornelis achterhaald worden. Daarop is te zien dat hij eind 1934 even in Ede heeft gewoond en toen weer in Den Haag terecht is gekomen. In januari 1935 woonde hij op de la Reijweg 522, een tehuis van onbehuisden. Het lijkt erop dat hij daarna vrij spoedig naar Frankrijk is vertrokken. Er staat ook een moeilijk leesbare aanmerking, mogelijk staat er: opgave M.Z dienst genomen Vreemdelingen Legioen …. 35

Met deze nieuwe gegevens wist Jacqueline Verkleij van het CBG ook volgende overlijdensadvertentie te achterhalen.

AC 21 P 166023

Ondertussen had de Franse historica Estelle Zigrand de moeite genomen dossier AC 21 P 166023 betreffende Averino VERHEUL alias BUCK op te vragen en stuurde scans hiervan op 24-10-2020.
In dit dossier bevinden zich zeven documenten betreffende het overlijden van Teunis Verheul inclusief zijn akte van overlijden. De documenten zijn uit de jaren 1944, 1946 en 1958.
In de documenten wordt Teunis Verheul omschreven als een oud-legionair die deel nam aan de strijd in 1939-1940, eind mei 1940 krijgsgevangen werd gemaakt en in mei 1944 uit krijgsgevangenschap ontslagen werd als ernstig zieke. Hij sloot zich in juli 1944 aan bij het verzet A.S. Secteur A de l’Ardeche. Hij werd benoemd tot Sous-Lieutenant. Hij sneuvelde op 18 augustus 1944 bij een aanval op een Duitse bunker (blockhauss allemand) te Sablons (Isère). Aangegeven op een van de documenten is dat het een bunker was ter verdediging van de brug van Serrieres. Hij werd begraven te Annonay).
Waarschijnlijk was het een actie van het verzet de brug ongeschonden in handen te krijgen.

De brug van Serrières, ook wel brug van Sablons genoemd, is een hangbrug die de Rhône overspant tussen de gemeenten Serrières in het departement Ardèche en Sablons in Isère. De brug werd in de nacht van 31 augustus op 1 september 1944, vernietigd door het terugtrekkende Duitse leger, de explosie werd gehoord tot Peaugres 4 km verderop.

Conclusie

Ondanks wat discrepanties in diverse data is nu duidelijk geworden dat de in Frankrijk op het Necropole nationale de la Doua, onder de naam VERHEUL, Averino dit BUCK begraven verzetsstrijder de uit Rotterdam afkomstige oud-legionair Teunis Cornelis Verheul is.

Bronnen:

Met speciale dank aan, Ruud Verheul, Jan de Mik, Jacqueline Verkleij (CBG) en Estelle Zigrand

Info

Bronnen