Campagne, Herman

Biografie

1939 “Van het Vreemdelingenlegioen naar de gevangenis”

In Januari 1939 was er in verschillende landelijke en regionale kranten aandacht voor de arrestatie in Den Haag van een man die verdacht werd omstreeks 15.000 gulden te hebben verduisterd en tevens verdacht was van oplichting tot een bedrag van 2000 gulden ten nadele van een Rotterdamsche effectenfirma.
Zijn initialen waren H.C.A.C. en hij was toen 36 jaar oud.

Mijn aandacht werd gevestigd op deze zaak omdat o.a. “Het Vaderland” boven het artikel de kop plaatste
“Van het Vreemdelingenlegioen naar de gevangenis”.

Een bijzondere weg naar identificatie

Het artikel had ik in 2022 bij een zoektocht Delpher gevonden maar het was mij nog niet gelukt H.C.A.C. te identificeren.
Zoals wel vaker bij historisch onderzoek, moet je soms geluk hebben.
In Oktober 2023 vond ik, ook via Delpher, een artikel in het “Militair-rechtelijk tijdschrift” uit 1929 over zitting van de krijgsraad in Den Bosch. De aangeklaagde was een Nederlandse reserve officier die dienst had gedaan in het Franse Vreemdelingenlegioen. Zelfs de initialen van deze man werden in het artikel niet vermeld.
De eenheid waarbij hij diende werd maar gedeeltelijk genoemd, Veld Artillerie.
Voor verdere details over deze krijgsraad zitting zie deze post.
Nu wist ik uit ervaring dat uitspraken van krijgsraad zittingen destijds ook vaak in kranten gepubliceerd werden.
Op deze manier vond ik het volgende artikel over deze zaak in de “Provinciale Noordbrabantsche en ‘s Hertogenbossche courant” van 4 september 1929.

KRIJGSRAAD. Uit den dienst ontslagen.

H. C. A. C. uit Amsterdam, 26 Jaar, reserve eerste luitenant 5e Reg. Veldartillerie te Amersfoort, verscheen voor den Krijgsraad ter zake dat hij als reserve eerste luitenant niet voldaan heeft aan eene oproeping in werkelljken dienst tegen 23 Juli 1928 hij zijn korps te Amersfoort. Verdachte had niets te zeggen. De aud. mil. memoreerde dat verdachte reeds uit zijn post werd ontslagen.
Spr. meent dat het gewenscht is verdachte algeheel te ontslaan, dan is het leger van hem af en hij van het leger. De eisch luidde 9 dagen gevangenisstraf, zijnde de tijd van het voorarrest, met ontslag uit den dienst zonder ontzetting uit de bevoegdheid om bij de gewapende macht te dienen. Voor den verdediger Mr. Tonnaer, Den Bosch, was er geen aanleiding meer tot het houden van een pleidooi.

Verdachte ging voldaan heen, lachte eens en zeide: ,,’t Is in orde! Daar was ‘t om te doen.”
Uitspraak van den Krijgsraad conform den eisch.

Bij de in 1929 uit dienst ontslagen H.C.A.C en de in 1939 gearresteerde H.C.A.C ging het dus vrijwel zeker om dezelfde persoon, zeker omdat in beide gevallen zijn geboortejaar 1902 of 1903 moest zijn.
Omdat in het krantenartikel van 4 september 1929 ook zijn volledige eenheid vermeld stond, was het relatief eenvoudig om zijn volledige personalia te achterhalen uit het stamboek van officieren van deze eenheid.
Dit stamboek bevindt zich in het Nationaal Archief in Den Haag maar is ook online in te zien.

In het stamboek zijn de volledige personalia van Herman Carl Anton Campagne geregistreerd en ook zijn beknopte staat van dienst.
Met deze gegevens kon begonnen worden aan de reconstructie van de biografie van deze Nederlandse legionair.

Jeugd

Herman Carl Anton Campagne werd geboren op 17 januari 1903 in Amsterdam als zoon van Hermann Carl Anton Campagne en Maria Dirkje van Empel Formijne.
Zijn ouders waren op 18 januari 1896 getrouwd in Oudshoorn, zijn vader was arts van beroep.

1917 – 1919 Kostschool

Van 1917 tot 1919 stond Herman Campagne te Laag-Keppel ingeschreven als inwoner van de gemeente Hummelo en Keppel. Zeer waarschijnlijk kreeg hij daar onderwijs aan de jongenskostschool ‘Gelre’ waar jonge mannen opgeleid voor hogere ambten.

1921 Militair

Op 1 september 1921 verbond Herman Campagne zich vrijwillig als aspirant kornet bij reserve personeel van de Landmacht voor de duur van 8 jaar. Deze inschrijving werd later met rode pen doorgehaald.

1924 – 1926 Nederlandsch Oost Indië

In het stamboek van het 5e Reg. Veldartillerie staat bij de staat van dienst van Herman Campagne met potlood bijgeschreven:

“Van 20 april 1924 tot 20 april 1926 in Nederlandsch Oost Indië”

Het gaat hierbij zeer waarschijnlijk niet om een militair dienstverband.

Passagier op de Goentoer ?
Op deze passagierlijst uit de Indische Courant van 8 augustus 1924 staat de naam H.C.A. Campagne.
Het schip de s.s. Goentoer was op 12 juli uit Rotterdam vertrokken en werd op 15 augustus in Priok verwacht.

Eerder dan op 20 april 1926 keerde Herman Campagne terug naar Nederland aangezien hij op 31 juli 1925 ingeschreven werd als inwoner van Den Haag afkomstig uit Soerabaja [4].

1925 Huwelijk

Op 22 augustus 1925 trouwde Herman Campagne te ‘s-Gravenhage met Willemina Adriana van Aalst.

1928

Echtscheiding

Het huwelijk eindigde op 13 maart 1928 door een echtscheiding.

Kort daarna werd Herman Campagne bij het bevolkingsregister van Den Haag uitschreven en als zijnde vertrokken op 19-03-1928 naar Parijs.

Uit het bericht over de Krijgsraad zitting in 1929 is het volgende nog over deze periode bekend

In 1928 ontving Herman Campagne een oproeping in werkelijken dienst voor 23 Juli 1928 en zou hij zich op die datum moeten melden bij zijn korps. Hij ontving deze oproeping via zijn zaakwaarnemer in Parijs maar dat de scheiding van zijn echtgenote en het verlies van zijn gehele fortuin door speculatie er de oorzaak van waren, dat hij niet in staat was om de nodige maatregelen te nemen om uitstel van opkomst te vragen en dat hij zijn korpscommandant geen kennis had gegeven van zijn herhaaldelijke adresveranderingen te Parijs.

Faillissement

Een paar maanden later op 17 december 1928 verscheen het volgende bericht in het dagblad “Avondpost” betreffende het Faillissement van Herman Campagne.

1928 Vreemdelingenlegioen

In het bevolkingsregister van Den Haag staat als datum van in dienst treden bij het Vreemdelingenlegioen 14 november 1928 genoemd.
Volgende opmerking werd aangetroffen in een ander stamboek van officieren [9].

1929 Krijgsraad

28-10-1929 inschrijving in ‘s-Gravenhage afkomstig uit Colomb Bechar (Algerije).

1930 – 1933 Rotterdam

Na als reserve-officier ontslagen te zijn, verhuisde Herman Campagne naar Rotterdam.

1933 Huwelijk

In 1933 trouwde Herman Campagne met Maria Johanna Slot geboren op 19 oktober 1912 te Naarden.

1939 Arrestatie verduistering

Begin 1939 werd Herman Campagne gearresteerd op verdenking van verduistering en oplichting en hier later ook voor veroordeeld. De kranten schreven hier o.a. over:

Zijn levenswijze was uitermate duur, want behalve dat verschillende nachtgelegenheden door hem werden bezocht, stond C. eveneens bekend als pokerspeler.
Te zijnen huize organiseerde hij zelfs tal van gokpartijtjes.
Waarschijnlijk heeft dit tengevolge gehad, dat C. er toe overging zijn cliënten, welke hem kleinere of grootere geldsbedragen voor het aankoopen van fondsen ter beschikking stelden, ten eigen bate aan te wenden. Men maakte het C. echter uitermate lastig. Toen de huidige directeur, de heer de R., de zaak overnam, hebben verschillende menschen hun geld terug gekregen. C. speelde echter geen open kaart en zoo waren er nog tal van lieden, die geld van de maatschappij te vorderen hadden. De zaak ging scheef en het slot van de affaire was, dat C. werd ontslagen.

Spionage

Herman Campagne schijnt op zeker moment ook bij spionage activiteiten betrokken te zijn.
We treffen zijn naam aan samen met die van Josepha Clara Maria Kolkman.
Kolkman werd voor de oorlog tweemaal gearresteerd wegens het exploiteren van een illegaal gokhuis, mogelijk ligt daar een verband tussen Campagne en Kolkman.

In de Tweede Wereldoorlog werd Kolkman door de Duitsers tot acht jaar tuchthuisstraf veroordeeld.
Over Herman Campagne werd geschreven:

” Campagne kreeg vier jaar, maar zou in tegenstelling tot Fafa [ de bijnaam van Josepha Kolkman] niet uit gevangenschap terugkeren“.

Het volgende is momenteel bekend over de spionage activiteiten van Herman Campagne

In de “Handakten” van de Oberreichsanwalt bij het Volkgerichtshof staan details over een aantal Nederlanders.
De naam van Campagne komt voor in de dossiers betreffende twee van deze Nederlandse personen.

Dossier Johannes Naeff

Het eerste betreft Johannes Apollonius Naeff, die in Nederland voor de Tweede Wereldoorlog voor de Britten spioneerde tegen Duitsland. In zijn dossier wordt vermeld dat deze aan Campagne, namens de bekende journalist en Britse agent Marcus van Blankenstein, opdracht gaf informatie te verzamelen over Th. Bodde, leider van de Duitsgezinde vereniging “De Geuzen”.

Daarna verstrekte Campagne aan de Britse inlichtingendienst meer informatie over Duitsers in Nederland, evenals over de Duitse agent baron Van der Borche tot Verwolde.
Vlak vóór de Duitse inval werd Campagne voor zijn spionageactiviteiten betaald door Naeff.
Naeff werd op 18 mei 1940 door de Duitsers gearresteerd, maar op 2 augustus 1940 weer vrijgelaten bij gebrek aan bewijs.
Nadat nieuw belastend materiaal over Naeff was gevonden werd deze op 23 januari 1941 wederom gearresteerd en vervolgens overgebracht naar de onderzoeksgevangenis in Keulen.
Een bericht van 17 juni 1941 meldt dat de zaak van Naeff is overgenomen door het Reichskriegsgericht in verband met de samenhang met de zaak van de koopman Campagne.

Dossier Josephe Kolkman

Het tweede dossier betreft Josepha Kolkman. Zij werkte vóór de Duitse inval voor de Britse inlichtingendienst in Nederland. Zij zou een deel van haar inlichtingen hebben ontvangen van Campagne. Inlichtingen onder meer over Th. Bodde. Informatie die Kolkman had over Van der Borch tot Verwolde gaf zij aan Campagne. Het was de bedoeling dat Campagne deze die informatie zou doorgeven aan de Nederlandse politie, opdat deze de baron zou kunnen arresteren. Bij gebrek aan bewijs moest de politie Van der Borch echter spoedig weer vrijlaten.
Kolkman werd op 21 mei 1940 in Den Haag aangehouden en daar ook Campagne op 30 juli 1940.
Beiden werden daarna overgebracht naar de onderzoeksgevangenis in Keulen.

1943 Overlijden

Herman Campagne kwam na zijn veroordeling zeer waarschijnlijk terecht in het tuchthuis in Sonnenburg, aangezien hij daar op 31 december 1943 kwam te overlijden [2].

Sonnenburg was een concentratiekamp, strafgevangenis en tuchthuis in Sonnenburg (Słońsk) nabij Küstin (Kostrzyn nad Odrą). Het concentratiekamp werd op 3 april 1933 in gebruik genomen door de SA, maar op 23 april 1934 gesloten. Het tuchthuis werd door de SS bewaakt en bleef tot 1945 in gebruik als strafgevangenis en Nacht und Nebel-concentratiekamp waar veel buitenlandse verzetsdeelnemers werden opgesloten.

Info

Bronnen