Schol, Sjoerd

Biografie

Juli 2021, een bijzondere set onderscheidingen

Op 9 juli 2021 presenteerde het bedrijf BOVOMED-onderscheidingen, gespecialiseerd in het opmaken van medailles en onderscheidingen op hun website een bijzondere set onderscheidingen [1].
De set was opgemaakt in opdracht van een veteraan die zowel in het Nederlandse leger als ook in het Franse Vreemdelingenlegioen dienst had gedaan.

Alhoewel de naam van de betreffende veteraan in het nieuwsitem niet genoemd wordt is er wel een link naar het tijdschrift Marechaussee Contact uit 2017 [2] waarin we een uitvoerig artikel over deze veteraan, Sjoerd Schol aantreffen.
Het was niet de eerste keer dat Sjoerd Schol zijn verhaal gepubliceerd werd.
In december 2007 kwam hij o.a. voor in een artikel over Nederlanders in Franse Vreemdelingenlegioen in het maandblad voor veteranen Check Point samen met oud-legionair Rende van Kamp.
Deze zou later in zijn boeken “Soldaat van een ander. Deel 1” en “Geen mannen maar duivels” over Sjoerd Schol schrijven. Op basis van deze literatuur is de volgende reconstructie gemaakt.

Jeugd

Sjoerd Schol werd in 21 augustus 1936 in Amsterdam geboren als zoon van Arend Schol en Saartje Homan.
Het gezin waar hij opgroeide was zeer pacifistisch ingesteld.

Naar Zee

Sjoerd Schol wilde graag bij de Koninklijke Marine.

“Ik ben van de Technische School naar Kattenburg gegaan voor een soort oriëntatiedag.
Nou, daar kwam niks van in natuurlijk. Want als je wilde varen, dan moest je niet bij de marine zijn. Dan moest je gestudeerd hebben en dan kon je op een koopvaardijschip als machinist of zo. Dus werd ik naar de machinistenschool gestuurd. ik moest overdag werken en ‘s avonds, vijf avonden in de week, naar de Kweekschool voor Scheepswerktuigkundige aan de Overtoom. De resultaten waren niet zodanig dat ik uitzicht op een diploma had.
Uit onvrede met de hele situatie heb ik me toen met een treinkaartje van 33 gulden en 10 cent naar Parijs gespoed. Zonder het thuis te vertellen natuurlijk.” [3]

Dat was in november 1954, 3 maanden nadat hij 18 jaar oud was geworden. Hij meldde zich in Parijs direct aan bij het Chateau Vincennes.
Waarom verklaarde hij in 2017, “dat weet ik eigenlijk niet. Het Legioen sprak tot mijn verbeelding” [2]

Minderjarig

Alhoewel volgens de Nederlandse Wet nog minderjarig, destijds jonger dan 21 jaar, lag die grens volgens de Franse wet bij 18 jaar. Omdat hij zijn contract op Frans grondgebied afsloot en dus het Franse recht gold was dit dus rechtsgeldig.
Door dienst te nemen in Vreemde Krijgsdienst zonder toestemming van de Koningin zou hij formeel zijn Nederlandse staatsburgerschap moeten hebben verliezen.
Hier toonde de Nederlandse overheid schijnbaar enige coulantie.
Volgens zijn zeggen kreeg hij van de minister van Defensie zelfs uitstel voor de opkomst in werkelijke dienst vanwege afwezigheid door een bijzonder geval oftewel zijn dienst bij het Legioen [2].

1954, Chateau Vincennes

Op Chateau Vincennes in Parijs werd Sjoerd Schol een paar dagen ondervraagd. Hij had een Nederlands paspoort om zich te identificeren.
Daarna vertrok hij met de trein naar Marseille en vervolgens met de boot naar Algerije.
“Ik was toen un bleue en had nog geen kepi blanc”.
Op de trein naar Sidi Bel Abbes zo’n honderd kilometer landinwaarst, stond op de wagon “Veertig manschappen of twaalf grote paarden” weet hij zich te herinneren.
In dat oord vond zijn allerlaatste selectie plaats.
Zijn Numero Matricule werd 108199.

Sidi Bel Abbes, selectie

Over de selectie in 1954 verhaaldt Sjoerd Schol als volgt:

“Eerst in de Compagnie de Passage nummer 3.
Daar moest je corveeën en wat al niet meer? Rennen het soldatenleven, brandpiket heb je daar, dam moest je werken en werd je door het 2e Bureau helemaal door de molen gedraaid. Van bergen stenen moest je grind maken. Soms werd je dan naar binnen geroepen en werden er ik weet niet hoeveel vragen gesteld: waarom kom je naar het Legioen, hoeveel broers en zusters heb je, wat zijn de geboortedata? Daar werd je dag in dag uit over doorgezaagd. Ze wilden per de weten wie ze binnenhaalden. In Marseille begon het al; hele detachementen werden er afgekeurd. Iedereen zat in de kneiperd” [3]

1955, Parachutisten

“Na de opleiding ben ik naar het 3^eme Bataljon de Parachutiste” in Batna gestuurd. Ze hadden zogenaamd gebrek aan mensen. In een tentenkamp werd je daar gehuisvest en er volgde operatie na operatie.
Constant helikopters gevlogen bij die eenheid.
Toen heb ik na drie of vier maanden een enorme infectie aan mijn arm gehad en ben ik afgekeurd voor die eenheid.

Hij diende bij het 3^e BEP eerst als messbediende bij de officieren omdat men hem nog een broekie vond. Later als leerling parachutist.
Zijn ontsteking was vermoedelijk het gevolg van een zandvlooienbeet. Het ontstane gat ging maar niet dicht.

1955, 13e DBLE

Ze zeiden dat ik beter bij de infanterie kon gaan en toen ben ook naar de Compagnie de Passage gestuurd. Nummer twee of één, daar wil ik van af wezen.
Dat was, meen ik, in november ’55. En toen ben ik bij de 13^e Demi-Brigade geplaatst.

De eenheid was gelegerd in het oosten van Algerije in Khenchela.
Sjoerd Schol bewaarde een krantenknipsel van zijn eerste gevechtsactie met de 13e DBLE.

“De 6de compagnie liep in een hinderlaag. en die kregen vuur. […] Dat was in februari 1956.
Dat was het eerste grote treffen met een bende van enige importantie. Daar is geknokt door die 6^de compagnie en kwamen daar weer achteraan [ Schol diende bij de 7^e C^ie ].
Wij zagen ze vluchten naar boven en toen hebben ze van die T-6 jagers er op af gestuurd. En daar wilden ze een grot invluchten. Maar ze werden door die gele Mustangs vastgenageld voordat ze konden verdwijnen.
Ik zal één ding nooit vergeten, Daarop dat plateau lagen er ik weet niet hoeveel. Van één was zijn achterhoofd weggeslagen. En dan zag je die tanden en daar kropen de vliegen zo door naar buiten.
Er was een Duitser en die nam een stuk brood en stak het zo bij die vent tussen zijn tanden, Dat zijn dingen die blijven je altijd bij”

In het Journaux de Marche van de 13e DBLE staat in februari 1956 de volgende actie:

14-18/2 Ops « Oscar Alpha» fouille région Oued-Guerrienne – Djebel Tazermourt.

Verliezen van de tegenstander bedroegen meer dan 40 man, verder werden er wapens buitgemaakt.

Sjoerd Schol diende bij de 13e DBLE als legionnaire 2e classe en was brenschutter.
Jean-Marie le Pen zou “op chef niveau” in zijn eenheid gediend hebben.

14 juillet 1958

De eenheid van Sjoerd Schol deed in 1958 mee aan de militaire parade in Parijs op de Franse nationale feestdag, Le Quatorze Juillet, 14 Juli.

In de dagen voor de parade mochten de legionairs bezoek van familie ontvangen en met hen uitgaan.

Desertie

Op de avond voor de parade stapte Sjoerd echter in de auto van de hem bezoekende familieleden op weg naar Amsterdam. De Franse grens werd zonder problemen gepasseerd. Sjoerd Schol zat verstopt in de kofferruimte van de auto.

Zijn ontsnapping, desertie, kwam een maand later in vele Nederlandse dagbladen in het nieuws.

Het “Algemeen Dagblad” schreef er op 12 augustus 1958 als volgt over:

AMSTERDAMMER ONTSNAPTE UIT VREEMDELINGENLEGIOEN
In bagageruimte naar de vrijheid

Van onze Amsterdamse redactie AMSTERDAM — In de bagageruimte van een personenauto is Sjors Schol, een stevige, 21-jarige Amsterdammer uit de ijzeren greep van het Franse vreemdelingenlegioen de vrijheid ingereden.
In de auto zaten zijn moeder en een oom, die Sjors bij een desertie hebben geholpen.
Binnenkort draagt de jeugdige Amsterdammer echter weer een militair uniform.
Hij moet in Nederland zijn dienstplicht vervullen.
Jarenlang heeft Sjors Schol zijn romantische plannen om tot het legioen toe te treden moeten bezuren. In november 1954 trok de toen zeventienjarige naar het zuiden van Frankrijk. Via de ronselbureaus kwam hij in het legioen.
Als zovele voorgangers moest Schol ervaren, dat er in het beruchte legioen geen romantiek school. Wél levensgevaar, want hij werd bij enkele harde gevechten in het vuur gebracht.

Niet gemakkelijk

Na drie maanden wist ik, dat ik weg wilde,” vertelde Schol ons in zijn ouderlijke woning aan de overkant van het IJ. „Ik wilde deserteren, maar dat was zo gemakkelijk niet”. Enkele weken geleden kwam Schols grote kans. Hij werd ingedeeld bij een groep legionairs, die in Parijs een parade moest lopen. Listig schreef hij zijn ouders, dat hij blij was aan die parade te mogen deelnemen. Zijn ouders begrepen de tip. Moeder en een oom reden naar Parijs. Op en aan de wagen bevestigden zij kampeerartikelen. In Parijs kregen zij vrij gemakkelijk contact met de legioensoldaat. Na een avondje uit, waarbij Sjors geen moeilijkheden in de weg werden gelegd, reden zij met de deserteur in vliegende vaart Parijs uit.
Aan de Belgisch Franse grens werd Sjors in het bagageruim verstopt, een overbodige voorzorgsmaatregel, want de Franse douaniers lieten het drietal zonder visitatie passeren.

De Trouw publiceerde in hun rubriek “klein beeld” een interview en de volgende foto van Sjoerd Schol met de hond Brun

Het democratisch socialistisch dagblad “Het vrije volk” boog zich over de vraag of Sjoerd Schol nu wel of niet alsnog in Nederland zijn dienstplicht moest vervullen.

Kan legionair dienstplicht ontspringen?

(Van onze parlementsredactie)

Heeft Sjors Schol, de Amsterdamse jongeman, die onlangs uit het Vreemdelingenlegioen ontsnapte, zijn Nederlandse nationaliteit nog wel?
Volgens de wet verliest men immers zijn Nederlanderschap als men zonder toestemming van de koning in vreemde krijgsdienst treedt?

Deze vraag rijst bij het bericht, dat de jonge avonturier bij zijn thuiskomst een oproep voor Nederlandse militaire dienst aantrof.
Aangenomen kan worden, dat op hem van toepassing zal zijn een arrest van de Bijzondere Raad van Cassatie van kort na de oorlog.
Dat zou dan betekenen, dat hij op grond van zijn minderjarigheid toen hij in het Legioen ging, zijn Nederlands staatsburgerschap niet heeft verloren.
Een en ander zou hij dan te danken hebben aan de Nederlandse minderjarige jongens, die in de bezettingstijd in Duitse krijgsdienst traden en die de aanleiding waren tot het arrest.
Ingewijden achten de kans, dat Sjors Schol niettemin de militaire dienst ontspringt vrij groot.
Als hij dat wenst, kan hij namelijk vrijstelling van eerste oefening aanvragen en het lijkt lang niet uitgesloten dat hij die dan ook zal krijgen.
In het verleden is dat namelijk bij soortgelijke gevallen ook wel gebeurd op de overweging dat de jongeman ruim voldoende militaire oefening heeft! ontvangen.
Wel wordt zo’n dienstplichtige echter ingedeeld en krijgt hij een mobilisatiebestemming.

Dienstplichtig en beroeps Marechaussee

Sjoerd Schol werd uiteindelijk inderdaad opgeroepen voor de dienstplicht en ingedeeld bij de Marechaussee.
Enige tijd later werd hij beroeps.
Hij doorliep de onderofficiersrangen en ging als adjudant in 1991 met functioneel leeftijdsontslag.
Tijdens zijn loopbaan werd hij uitgezonden naar Libanon en de Sinaï.

Met een speciale amnestiewet uit 1966 werd hem zijn desertie kwijtgescholden.
Hij kon hierdoor het Croix de Combattant ontvangen en de campagne medaille voor dienst in Algerije.

Info

Bronnen