Van der Eem, Robertus

Biografie

Op dinsdag 15 september 1959 melden diverse landelijke en regionale dagbladen de dood of mogelijke dood van twee Nederlandse legionairs. Het meerendeel van de kranten gaf een vertaling van een bericht van het Franse persbureau AFP met volgende tekst:

“Naar het Franse persbureau AFP meldt zijn twee Nederlandse jongemannen die een jaar geleden in het Franse vreemdelingenlegioen dienst hebben genomen door Algerijnse opstandelingen doodgeschoten. Zij behoorden tot een groepje van vijf legioensoldaten die in de lente gedeserteerd zouden zijn en die door leden van de FLN (Front de Liberation Nationale) bij Mecheria [ Algerije] volgens mededelingen van een naar de Fransen overgelopen rebel zouden zijn vermoord.
De Nederlanders zijn Robertus van der Eem in 1940 in Nijmegen geboren wiens ouders jaren geleden naar St. Michielsgestel zijn verhuisd en Lambertus Nicolaes die in 1937 in Maastricht geboren is. Hij is een jaar geleden uit de registers van de burgerlijke stand in deze gemeente geschrapt wegens vertrek naar Frankrijk”

Een variant op dit bericht is een artikel van de United Presse (UP):

“ALGIERS, dinsdag Het Franse opperbevel heeft de namen bekendgemaakt van elf Duitse, Italiaanse, Nederlandse, Hongaarse en Spaanse leden van het Franse vreemdelingenlegioen, die door de Algerijnse rebellen zouden zijn doodgeschoten in Tunesië.
Dit Franse communiqué is gebaseerd op mededelingen van een naar de Fransen overgelopen rebel. Tot een groepje van vijf, dat in de lente gedeserteerd zou zijn en op 2 juni [1959] door de rebellen zou zijn geëxecuteerd, behoren volgens het Franse communiqué Robertus van der Eem, geboren in 1940 in Nijmegen, en Lambertus Nicolaes geboren in 1937 te Maastricht. In het communiqué werd niet opgehelderd, waarom de legioensoldaten geëxecuteerd zijn. – [UP]”

Een tweede variant koppelt het bericht van de gedode legionairs aan een bericht over succesvolle deserties.
De koppen van dit artikel zijn “Vreemdelingenlegioen voor 70 pct. Duits” Executie van deserteurs?”

“De leider van de „repatriëringsdienst” in het Algerijnse Bevrijdingsfront, Si Moestapha, heeft te Aken in West-Duitland verklaard dat het Franse Vreemdelingenlegioen voor ongeveer zeventig procent uit Duitsers bestaat. Hij betoogde dat z’n groot percentage de Duitsers wel een slechte naam moet bezorgen in het Midden-Oosten. Het Bevrijdingsfront moedigt thans legionairs aan om over te lopen naar de rebellen teneinde daarna te worden gepatrieerd. Volgens Moestapha had de Algerijnse „repatriëringsdienst” reeds 2.829 legionairs in staat gesteld uit Noord-Afrika naar huis terug te keren.
Hiertegenover stelt het Franse opperbevel in Algiers een lijst met namen van 11 Duitsers, Italiaanse, Nederlandse, Hongaarse en Spaanse legionairs, die na hun desertie door Algerijnen in Tunesië zouden zijn doodgeschoten. De Nederlanders zijn volgens deze Franse bekendmaking de 19 jarige Robertus van der Eem uit Nijmegen de 22-jarige Lambértus Nicolaes uit Maastricht”.

Jeugd

Robertus Th. L. M. van der Eem werd geboren tussen 28 september t/m 4 october 1940 te Nijmegen als zoon van Antonius Theodorus Johannes Henricus van der Eem en Maria Elisabeth Wakelkamp [2].

Vreemdelingenlegioen

Lang was er niet veel bekend over Robertus van der Eem totdat op 17-05-2023 via Delpher het volgende krantenartikel werd gevonden gepubliceerd in het dagblad “Het Binnenhof” op 16 september 1959.
Een verslaggever van deze krant sprak een dag na het verschijnen van het A.F.P. bericht met zijn moeder.

(Van een onzer verslaggevers) DEN HAAG. — Dertig minuten nadat zij gehoord had van de gruwelijke dood van haar achttienjarige zoon Rob, zei mevrouw Van der E. uit Scheveningen: „Ik wil alle ouders van jongens waarschuwen tegen de laaghartige ronselaars, die hier in de buurt rondlopen. Mijn zoon is op de boulevard van Scheveningen geronseld voor het Vreemdelingenlegioen, voor mij is dat een uitgemaakte zaak, hij kwam terecht in vuile handen, die wel raad met hem wisten. Ik wou, dat ik alle ouders het leed kon besparen, dat ik zelf nu doormaak.”

Rob van der E. werd door leden van de F.L.N. (Front de Libération Nationale) bij Mecheria volgens mededelingen van een naar de Fransen overgelopen rebel vermoord.
Hij stierf op 2 juli, gelijk met zijn vriend, de 22-jarige L. N. [ Lambértus Nicolaes ] uit Maastricht.
Volgens het A.F.P.bericht, dat dit drama gistermiddag wereldkundig maakte, waren de twee Hollandse jongens bij een groepje van vijf legioensoldaten, die in de loop van de lente gedeserteerd waren.
„Rob was geen gemakkelijke jongen, maar eerlijk als goud en erg vriendelijk. Over twee weken zou hij negentien geworden zijn. Op 20 januari is hij thuis weggelopen, we hadden woorden gehad’; zoals dat kan voorkomen met opgeschoten jongens. Hij pakte zijn spullen bij elkaar en verdween. Drie maanden later kregen we zijn eerste brief: hij lag met een nekschot in het hospitaal van Saidi. Toen hij hier was weggelopen, was hij rechtstreeks naar het Vreemdelingenlegioen gegaan ” „Hij werd beter. We kregen meer brieven. We kregen zelfs een „Grammofoonbriefkaart” van hem met de „marche de la légion”, een plaat in kleuren, met legioensoldaten erop.

Hij schreef dat hij het goed maakte, maar na 2 mei hoorden we niets meer van hem.
Niets meer tot er vanmiddag twee rechercheurs kwamen, die vertelden dat ze geen zekerheid hadden, maar dat aangenomen moest worden, dat Rob dood was.
Mijn man weet nog van niets, hij is op reis en mijn jongste zoon ook niet, die is aan het fietsen met een vriend”.
Rob van der E., oud achttien jaar, is niet de eerste Nederlander, die in ons eigen land voor de dienst in het Vreemdelingenlegioen geronseld is. Hij is niet de enige, die als ideaal voor zijn avonturiersgeest door een louche mond een plaats in het legioen voorgespiegeld kreeg. En dat gebeurde vlak bij huis, vlak bij zijn huis in Scheveningen, op de boulevard, waar hij verleden jaar zo’n mysterieuze ronselaar tegengekomen moet zijn. Zijn moeder vertelt erover: „Rob had twee vrienden, waarmee we hem niet graag zagen. Ik vertrouwde ze niet en ik vermoed, dat die twee jongens Rob de eerste weg gewezen hebben.
We hebben hem er vaak over gevraagd, we hebben hem gesmeekt alles te vertellen, toen hij zei naar het legioen te willen. We kregen er alleen uit, dat hij die man op de boulevard had ontmoet en dat hij zijn erewoord had gegeven niets van hem te vertellen.
Voor de 20^ste januari, de dag dat hij van huis wegliep, had hij wel eens gezegd: „Ik weet nu precies de weg om bij het legioen te komen. Als jullie me tegenhouden, weet ik de illegale paadjes aan de Belgische en Franse grens. Ik weet zelfs, waar ik geld kan krijgen voor de reis”. Hij moet zeer goed geïnstrueerd zijn door die man op de boulevard, voordat hij vertrok.
Mijn man heeft alles geprobeerd om het adres van Rob te krijgen en toen hij dat had, om hem eruit te krijgen. Nu is het te laat”.
Bij de moeder, die haar zoon op deze manier verloren heeft, was de eerste gedachte, toen de twee rechercheurs het haar hadden verteld: „Laat andere moeders dit verschrikkelijke bespaard blijven. Laten ze in Nederland tenminste de schurken, die zich ronselaars noemen, geen kans geven”,

Info

Bronnen