Van Emmerik, Pieter

Biografie

“Met de “Bloemfontein” keerde dezer dagen uit Australië onze plaatsgenoot Piet J- M. van Emmerik, sergeant-vlieger, in Nederland terug, wiens omzwervingen wel bijzonder rijk aan gebeurtenissen waren”.

Zo begon een krantenartikel uit de “Nieuwe Apeldoornsche courant” van 4 september 1946 onder de titel:

“Wie verre reizen doet….. Avonturen van een Apeldoorner.
Een somber oordeel over Nederland”

Dit artikel werd gebruikt als basis van de volgende reconstructie van de levensloop van Pieter van Emmerik.

Jeugd

Pieter Johannes Matthijs van Emmerik werd geboren op 30 november 1920 te Sloten Noord Holland als zoon van Pieter Johannes Matthijs van Emmerik en Johanna Cornelia van Zandvoord.

1939 Dienstplicht, Militie Register

In 1939 werd Pieter van Emmerik opgeroepen voor de keuring van de dienstplicht. Hij was geregistreerd in Haarlem maar bevond zich op dat moment op de Zeevaartschool in Terschelling.
Op 15 februari 1939 werd hij geschikt verklaard.

1940 – 1945

Engelandvaarder

Als 21-jarige scholier van de Zeevaartschool verliet hij in 1942 met een vriend [ Bob Roll ] Amsterdam om te trachten naar Engeland uit te wijken. Bij de Belgische grens verschalkten zij een Duitscher door hem te vertellen, dat zij hun grootvader in Neerpelt wilden feliciteeren. Zij verbleven in Antwerpen en Brussel en kwamen toen zonder geld te zitten. Gelukkig hielp een Brusselsche vriend hen aan een nieuwen voorraad zilverlingen, waarmee zij op Parijs aanreisden. Tenslotte belandden zij in Toulouse, waar de Nederlandsche regeering in Londen een centrum voor Nederlandsche vluchtelingen had gevestigd. Zij vernamen hier, dat zij een jaar op overtocht moesten wachten. Dat duurde hun te lang. Dan maar weer naar Nederland terug om te trachten met een bootje naar Engeland over te steken.

In het vreemdelingenlegioen.

Op hun terugtocht werden zij bij Lyon door de Fransche gendarmerie gearresteerd en kregen zij vijf minuten de tijd om te kiezen tusschen de gevangenis en het teekenen voor vijf jaar voor het Fransche Vreemdelingenlegioen.
Zij teekenden en werden naar Marseille gebracht, waar zij in een Fransch soldatenpak, werden gestoken. Na drie weken moesten zij naar Noord Afrika.

Desertie

Dat leek hun niets. Zij vroegen den Nederlandse consul in Marseille om raad, maar die wilde hen niet meer als Nederlanders erkennen, omdat zij voor ‘t Fransche Vreemdelingenlegioen hadden geteekend. Ze besloten te deserteren en kochten burgerkleren.
Maar de Nederlandse consul verried hun voornemen aan de Fransche polite. Door een toeval ontkwam Pieter van Emmerik aan arrestatie. Zijn vriend werd meegevoerd, die raakte hij hier kwijt. Pieter van Emmerik vluchtte en sprong op een goederentrein, die bij een klein plaatsje stilhield. Hij liep verder, kwam in Arles, waar eens Vincent van Gogh werkte, en verkocht hier zijn polshorloge voor 70 francs.

In de gevangenis.

Den volgenden dag werd hij in Nimes gearresteerd en in de gevangenis geworpen, waar hem een zeer slechte behandeling ten deel viel. Hij zat 8 weken in voorloopige hechtenis tusschen moordenaars, roovers en bedrijvers van zedenmisdrijven. Het stonk er. Het wemelde er van luizen en ander ongedierte. De meeste gevangenen hadden schurft. Bijna geen eten. Bovendien waren de bewakers kwistig met knuppelslagen. Met drie man moest Piet op een smalle matras zijn nachtrust genieten, zijn body gedrukt tegen kerels met allerlei uitslag en ziekten. Geen wonder, dat hij in het ziekenhuis terecht kwam. De behandeling was ook hier beneden peil, de patiënten stierven bij bosjes. Bedacht moet hierbij worden, dat dit zich in het vrije Fransche gebied afspeelde. Toen tenslotte zijn zaak gerechtelijk behandeld werd, kreeg Piet twee weken hechtenis wegens landlooperij. Totaal verzwakt verliet hij de gevangenis, waar men niet beter wist of hij was een Vlaming. Hij meldde sich hierop bij den Belgischen consul, maar werd voor een Duitschen spion aangezien, wien den dood in uitzicht werd gesteld. Hij werd op transport gesteld naar Montauban, en kwam in contact met den Nederlandse consul Testers, een slordig type, maar een fideele vent, die vertrouwen in hem stelde en hem als boerenknecht nabij Perpignan plaatste voor 40 francs per maand, plus vrij wijn

Naar Zuid-Amerika.

Via Frankrijk met Cabo de Hornos in Curacao aangekomen 22-8-42
(exh. 23-9-42/13) (8-10-42/30)

Na een half jaar werd Piet van een valsch paspoort voorzien en reisde hij met 20 Hollandsche jongens naar Barcelona. Niet lang daarna stak deze groep naar Zuid Amerika over. Bij het aan boord gaan werden niet minder dan 9 Duitsche spionnen gearresteerd, voorzien van moderne zendinstrumenten enz.

Over den toestand, dien hij in Curacao aantrof, schudde Piet het hoofd. Is het waar, vroegen we, dat het voorkwam dat Spaanse booten voor Duitsche Duikboten tankten?
Piet haalde de schouders op. Het ging daar wel eens vreemd toé, zei hij.

ss “Saluta” 7 september 1942

Onderweg naar Engeland per s.s. “Saluta” (19-10-42/534P)

In 1942 staat Pieter van Emmerik geregistreerd als passagier van de ss “Saluta” een troepen transport dat van Curacao naar New York voer.

Op 2-10-42 onder de wapenen in Canada en per eerste gelegenheid naar Engeland worden gedirigeerd (exh. 18-11-42/21) (26-11-42/35)

Van zwerver tot oorlogsvlieger.

16-11-42 naar Jackson
8-3-44 van Jackson naar Australie, Melbourne, ingedeeld bij Det. Melbourne
[6]

Eindelijk kwam onze zwerver in het Nederlands opleidingscentrum voor vliegers in Canada. Hier nam eens Prinses Juliana inspectie af en hoorde verrast op, dat van Emmerik uit Apeldoorn kwam.
Tenslotte werd hij in Australië bij het 18e squadron, het bombardementen-squadron, ingedeeld. Hij nam aan bombardementen deel boven Timor, Ambon, Soemba, Soembawa en Balik Papan.
Boven het Ambarawakamp strooide hij voedselpakketten uit. Het laatste beviel hem beter dan het eerste.

Kruis van Verdienste

Op 12 februari 1944 kreeg hij in Australië als militair-korporaal van H.M. de Koningin het Kruis van Verdienste, voor het beleidvol voorbereiden en uitvoeren van een plan tot ontsnapping uit bezet Nederland, waarna, na veel moeilijkheden te hebben ondervonden, één der Ned. W.-Indische gebiedsdeel werd bereikt.
De welbekende overste Asjes reikte hem dit voor het front van de troep uit.

Australië

8-2-45 gehuwd met Yvonne Mary Chung
15-7-46 uit Australie vertrokken naar Nederland met M.S.Bloemfontein
30-9-46 in. het genot gesteld van groot verlof, met de bepalingen, dat hij wordt gedemobiliseerd volgens de regelen geldende voor de K.L. bij demob. Nederland.
(schr. Hoofd afd.Mil. zaken M.v.Overseesche Geb.d. dd.9-9-46. 1112/020116 afd.C.Mil.Zaken.)
[6]

In Australië huwde hij een Australisch meisje, dat hij mee naar zijn moederland nam.
Piet van Emmerik heeft in de wereld zijn ogen den kost gegeven en dan houdt hij het maar met de Amerikanen, die alles op grootsche manier aanpakken. Hij had gehoord, dat zij een dicht luchtvaartnet over bijna de geheele wereld hebben ontworpen, waarop zij tegen zoo laag mogelijken prijs geregelde vluchten willen onderhouden. Hij gelooft in de toekomst van dit ondernemende volk, beter dan in die der behoudzuchtige Engelschen en eigen landgenooten, die meestal te zuinig over de brug komen en te laat ongegrepen kansen betreuren.
Verder meent hij, dat Australië een land is met een schier oneindig aantal mogelijkheden voor hen, die van aanpakken weten.

(Het ietwat sombere oordeel over ons land, blijve voor Plets rekening. Hij vergeet toch de K.L.M. niet, om een voorbeeld te noemen? Hij zelf is het beeld van den ondernemenden Nederlander, van welk soort er in ons landje gelukkig velen zijn. Alle conservatisme ten spijt. Wat trouwens ook in de Vereenigde Staten wordt gevonden. Zij ‘t dan in anderen vorm. En overigens, de Amerikaansche millioenen kunnen wel veel doen, maar de geestelijke waarden, waarover Europa beschikt, zijn ook van beteekenis)

1946 – 1956 Australië

Pieter van Emmerik keerde na een kort verblijf in Nederland inderdaad terug naar Australië.

Op 4 februari zou hij als piloot daar bij een vliegtuigongeluk om het leven komen.
Pieter van Emmerik is vermeldt op een monument ter gedachtenis aan dit ongeluk, met de volgende tekst:

ROYAL FLYING DOCTOR SERVICE OF AUSTRALIA (Victorian Section)

This Tablet Commemorates The Gallant And Heroic Attempt Of Capt. Pieter Van Emmerick (sic) To
Save The Life Of A Sick Child, Helen Rudduck In A Mercy Flight From The Tableland Station On 4th February 1956. In An Electrical Storm Of Unprecedented Violence, The Aircraft Was Forced Down At Hawkstone Peak.  The Child`s Father Jack Rudduck And Nurses Frances Day And Margaret Newman Also Perished.

De Australische website “Airways Museum Mercy Flights” [5] geeft volgende biografie van Pieter van Emmerik

Pieter van Emmerik was an experienced pilot and certainly no stranger to adventure.
Born in Amsterdam in 1920, he was a young man when World War 2 broke out and became a member of the underground Resistance movement in Holland.
Betrayed to the enemy by a fellow countryman, he attempted to flee to Spain, but was captured in France.
Escaping after enduring severe privations, he finally succeeded in reaching Spain by crossing the Pyrenees on foot, afterwards finding his way to Canada by sea, where he joined the Netherlands Air Force in exile.
After training as a fighter pilot in the United States, van Emmerik was posted to the Netherlands East Indies Air Force, by that time headquartered in Australia, and flew operationally with No 18 Squadron, NEIAF, based at Batchelor in the Northern Territory.
He was awarded the Dutch Cross of Merit.
On being demobilised in Holland after the war, he became a flying instructor with the Luchtvaart Flying School but, having married an Australian girl in Melbourne in 1945, soon decided to return to Australia permanently.

Here he continued as a flying instructor, first with the Royal Victorian Aero Club.
In 1949 he moved to Western Australia, instructing at Maylands in Perth, before joining MacRobertson Miller Airlines in 1953.

By early 1956, van Emmerik, now aged 35, with his wife and their three small children, had spent two years at Derby where he was base pilot for MMA’s Flying Doctor operations and a first officer on the company’s DC-3 operations between Derby and Darwin.

A meticulous, precise airman with nearly 5000 hours experience, his knowledge of the northwest was intimate. It was for this reason that, early in January 1956, he was asked to return to Derby temporarily to relieve a MMA pilot who had been involved in an accident.

Info

Bronnen