Emmes, Warner

Biografie

Een deserteur uit Afrika

Op 13 november 1850 werd in het gevangenis register van Tilburg, de uit Breda afkomstige “Werner Emmens” geregistreerd. Oud, 42 jaar, geboren in Groningen en fuselier van beroep. Zijn misdrijf was: “diserteur”.
Opmerkelijk, zijn laatste woonplaats, “Afrika”.
Alhoewel, opmerkelijk, volgens hetzelfde register werden er op diezelfde dag nog drie andere deserteurs , eveneens afkomstig uit “Afrika”, ingeschreven

Werner Emmens is Weimer Emmes is Warner Emmes

Op de website Open Archieven werd slechts deze ene registratie van “Werner Emmens” gevonden.
Op zeker moment werd echter duidelijk dat de naam in het register in Tilburg niet correct was genoteerd^(a).
Na verder onderzoek werd er o.a. een registratie in gevangenis register van Breda aangetroffen van ene: Weimer Emmes, geboren te Groningen, 42 jaar oud, militair van beroep. Misdrijf: desertie

Zeer zeker dezelfde man. De registratie in Breda bevat geen informatie over zijn laatste woonplaats “Afrika”.
Wel dat hij op 9 november 1850, bij de Brabantse grensplaats Rijsbergen aangehouden was en er een procesverbaal was opgemaakt. Verder dat hij oorspronkelijk gelegerd was geweest in het garnizoen van Maastricht.
Daar had hij gediend als:
kanonnier 2^e klasse,
6^e compagnie,
1^e Regiment Artillerie.

N^o 13574. 1^e Regiment Artillerie

Met deze gegevens kon de registratie van Warner Emmes, de correcte schrijfwijze van zijn naam, in het stamboek van deze eenheid uiteindelijk gevonden worden.

Zijn naam werd ook aangetroffen op de website: “www.genealogicus.nl” van de heer Boef, waarop een deel van de geschiedenis van Warner Emmes al was uitgewerkt.

Warner Emmes; geboren Groningen [Pelsterstraat], gedoopt Groningen [A-Kerk] 7-12-1808,
overleden Fort Willem I, Java 23-05-1863.
Warner tekende in 1829 als vrijwillig soldaat voor zes jaren en werd fuselier in de Schoolcompagnie te Groningen.
Was in de jaren 1830-1833 te Maastricht gelegerd, vanwege de Opstand in België, in 1831 werd hij korporaal bij de 8^e Afdeling Infanterie.
Warner werd onderscheiden met het Metalen Kruis in 1832 voor deelname aan de Tiendaagse Veldtocht (aug. 1831) tegen de Belgen.
Hij werd in 1834 ingedeeld bij het mobiele leger en tekende het jaar daarop voor nog eens 6 jaren dienst.
Warner Emmens staat vanaf 1836 weer vermeld als fuselier en ging 6 maart 1840 over naar de 10^e Afdeling Infanterie.

[ 1839 In het bevolkingsregister, betreffende de “Prins Fredrik Kazerne” van de stad Leeuwarden uit 1839 treffen we Warner Emmes aan als “geboren te Groningen, 31 jaar oud” met als “Beroep of middelen van bestaan” “militair”.]

De ‘Almanak en naamregister van Nederlandsch-Indië voor 1864’ vermeldt dat op 23 mei 1863 in de afdeling Salatiga aangifte is gedaan van het overlijden van de militair Warner Emmes. Het ministerie van koloniën publiceerde in de Nederlandsche Staatscourant van 26 juni 1868 een staat van nalatenschappen.
Hierbij ook Warner Emmes, die f 4,90 naliet. Volgens het overzicht was hij geboren 29 nov. 1828(!) te Grijpskerk als zoon van Albert en Annegjen Sijwkes.
Hij was op 3 september 1852 als kanonnier 2e kl. vanuit Nederland vertrokken op de ‘Delft’ en is 23 mei 1863 in Fort Willem I overleden in de rang van kanonnier 1e klas.

Analyse en verder onderzoek

Deze gegevens gecombineerd laten zien dat in 1829, op 20-jarige leeftijd, Warner Emmes militair was geworden en o.a. aan de Tiendaagse Veldtocht had deelgenomen. Hij bleef militair tot 31 december 1841 toen zijn dienstverband eindigde.
Op 24 oktober 1843, nam hij als kanonnier 2^e klasse weer dienst, voor de tijd van 6 jaar en werd gestationeerd in Maastricht.
Wat we ook weten is dat Warner Emmes in 1850 opgepakt werd wegens desertie en daarna in 1852 als kanonnier 2^e kl. vanuit Nederland vertrok “naar de Oost ging” en op 23 mei 1863 daar in Fort Willem I overleed.

Aangezien het jaartal dat hij dienst genomen moet hebben bij de “Koloniale Troepen dus of 1851 of 1852 moest, wat het vinden van Warner Emmes zijn registratie in de Stamboeken van het KNIL redelijk eenvoudig [7].
In het Stamboek van het KNIL, was zoals gebruikelijk, beknopt zijn hele vorige militaire loopbaan omschreven.
Op basis daarvan volgende reconstructie.

1845. Desertie

In Maastricht werd Warner Emmes op 19 september 1845 als vermist gemeld “uit het kwartier” en op 15 oktober 1845 als deserteur afgevoerd.
Vijf jaar later op 9 november 1850 keerde hij vanuit “Afrika” naar Nederland terug.

1845 – 1850. Vreemdelingenlegioen

Op basis van zijn “laatste woonplaats Afrika” en het feit dat hij 5 jaar weg was geweest is het vrijwel zeker dat Warner Emmes dienst had genomen in het Franse Vreemdelingenlegioen en daar het standaard contract van 5 jaar had uitgediend.

1851

Terug in Nederland werd hij ingedeeld bij het 1^e Regiment Vesting Artillerie, en stond hij in 1852 terecht voor de krijgsraad.

^(a) Dank aan Bea K.

^(b) Fort Willem I is een voormalig fort in Oost-Indië op het eiland Java, genoemd naar koning Willem I. Het fort lag in de residentie en bij de stad Semarang, een kilometer ten zuidoosten van het stadje Ambarawa, en diende als een militaire legerplaats.

Info

Bronnen