Het Regiment der Verdoemden
In september 1948 werd door Universal International Pictures een film in omloop gebracht getiteld “Rogues Regiment”. De film verteld het verhaal van een geheim agent van het Amerikaanse leger die dienst neemt in het Franse Vreemdelingenlegioenen uitgezonden wordt naar in Indo-China om daar op zoek gaat naar een in het Vreemdelingenlegioen ondergedoken voortvluchtige voormalige Nazi topman beschuldigd van oorlogsmisdaden.
In Nederland verscheen de film onder de titel “Het Regiment der Verdoemden”.
die in de Nederlandse bioscopen draaide onder de titel
“Het regiment der verdoemden”
Het dagblad “De Tijd” schreef er op 1 oktober 1949 als volgt over:
Het verhaal van een voortvluchtige oorlogsmisdadiger is ons na de oorlog al op verschillende wijzen voorgezet. Ditmaal duikt de boosdoener onder in „Het regiment der verdoemden”, oftewel het Franse vreemdelingenlegioen in Indo-China. Uiteraard worden hij en een stelletje collega-booswichten, min of meer vakkundig opgeruimd. Dit echter niet, dan na een zeer voldoende hoeveelheid opwinding.
Het product is in zijn veelvoorkomend soort niet onaardig […]
Volgens het Limburgsch dagblad van 12 januari 1950 waren het hardnekkige geruchten dat Martin Borman, plaatsvervanger van Hitler, zich destijds verborgen hield in het beruchte Vreemdelingenlegioen de inspiratie geweest van filmregisseur Robert Florey tot het maken van deze avonturenfilm.
Soortgelijke geruchten deden in de jaren na het einde van de Tweede Wereldoorlog veelvuldig de ronde. In die periode namen veel Duitsers, voornamelijk oud-militairen dienst in het Franse Vreemdelingenlegioen. Hun aantal werd echter in de pers vaak schromelijk overdreven. Alhoewel de antecedenten van deze vrijwilligers voor zover mogelijk het door de Franse autoriteiten werden doorgelicht, ontliepen zeer waarschijnlijk verscheidene oorlogsmisdadigers op deze manier toch hun straf.
Een man die zo mogelijk ook zijn straf ontliep was een verrader binnen het Limburgs verzet.
Oktober 1948. “Het opzettelijk in tijd van oorlog de vijand hulp verlenen”
Het was historicus Wilbert Manders van Onderzoek Limburg die mij wees op krantenartikelen verschenen eind 1948, betreffende een veroordeling van H.M.J. Thelen tot een gevangenisstraf van 20 jaar door het Bijzonder Gerechtshof Den Bosch, Derde Kamer Roermond, wegens ‘het opzettelijk in tijd van oorlog de vijand hulp verlenen’.
Deze H.M.J. Thelen, zijn achternaam soms incorrect ook als Theelen geschreven, was echter niet bij de zittingen van zijn strafproces aanwezig, hij was voortvluchtig en bleef spoorloos.
Destijds was men er volgens de krantenberichten vrij zeker van dat Thelen dienst had genomen in het Vreemdelingenlegioen.
Het Gazet van Limburg van 21 september 1948 vermelde het in de kop van het artikel en berichtte destijds als volgt:
De verdachte Theelen, die tot Februari 1942 deel uitmaakte van de illegale groep […] is er niet. De procureur-Fiscaal mr. baron van Voorst tot Voorst heeft zich alle moeite gegeven, hem te achterhalen. Theelen is echter gevlucht naar het Franse Vreemdelingenlegioen en kan daarom niet uitgeleverd worden. […]
Theelen behoort tot het soort lieden, dat uit angst gedreven, zijn vrienden verraadt. Maar hij deed dit, zoals ter zitting bleek, zonder noodzaak. Zonder dat er nog van enige arrestatie sprake was, maar enkel omdat hij bang was dat zijn groep, die haar taak met steeds meer en gevaarlijker opdrachten uitbreidde, tegen de lamp zou lopen, schreef hij naar de Beauftragte Schmidt, die zijn brief aan de Sicherheitsdienst, aan de beruchte Nitsch doorgaf.
Eenmaal in diens handen biechtte Theelen spoedig zijn hele verhaal op, dikte, om bij de S.D. in een goed blaadje te komen, de zaak nog wat aan, ronselde, terwijl hij samen met Nitsch bezig was deze illegale groep „op te rollen”, er zelfs nog een paar nieuwe goede Nederlanders bij, en was er zodoende oorzaak van, dat de jonge idealisten via de zwaarste vonnissen de dood vonden […]
Theelen heeft zich aan de Nederlandse rechter onttrokken door in het Vreemdelingenlegioen dienst te nemen.
De combinatie van de namen Thelen en Nitsch als zoektermen in Google leidde uiteindelijk naar een gedetailleerd artikel over Thelen getiteld “Een verraderlijke geschiedenis uit Heerlen” door historicus Harry van Dijck verschenen in 2019 in Mijnstreek een historisch magazine voor parkstad Limburg.
Veel gegevens over Thelen zijn afkomstig uit dit artikel.
Jeugd
Hubertus Maria Joseph Thelen werd geboren op 1 mei 1920 in Heerlen als zoon van Joseph Thelen en Maria Agnes Kartaun. Zijn ouders waren Duits afkomstig uit Verlautenheide-Aachen en woonden sinds 1910 in Heerlen waar zijn vader werkzaam was als mijnbeambte.
Hubertus Thelen was het jongste kind van het gezin, hij had zes broers en drie zussen.
van
6 mei 1920
Hij volgde een opleiding tot bankwerker en ging werken in de ON IV-mijn in Heksenberg.
Dit deed hij waarschijnlijk nadat hij zijn dienstplicht vervult. [Dit op basis van het feit dat Van Dijck hem aanduid als oud-militair].
Verzetsgroep Smit
Hubertus Thelen was 21 jaar oud toen hij zich in de tweede helft van 1941 aansloot bij de Groep-Smit. Hij was via zijn werk in contact gekomen met deze groep.
Voor wat betreft zijn activiteiten in het verzet en het door hem begane verraad verwijs ik kortheidshalve naar het eerder genoemde artikel van Harry van Dijck.
Concentratiekampen
Na zijn verraad van de Groep Smit aan de Duitsers had Hubertus Thelen erop gerekend dat hij voor zijn verradersrol in vrijheid zou worden gesteld. Dat was hem ook toegezegd door Nitsch [Richard Heinrich Georg Nitsch]. Maar omdat hij tegen de opdracht van Nitsch ingegaan was niet te provoceren, ging dit niet door.
Hubertus Thelen kreeg een tuchthuisstraf en werd op basis van het Nacht und Nebel-decreet ‘Abgetrennt’.
Vanaf zijn arrestatie op 2 februari 1942 tot de capitulatie zat Hubertus Thelen onafgebroken in kampen.
Hij gedroeg zich daar onbehoorlijk. Hij heulde o.a. steeds met de Duitsers en gaf zich uit als ‘Volksduitser’. Mede daardoor werd hij door zijn medegevangenen geschuwd en gemeden. Hij zat o.a. gevangen in Natzweiler aankomst 16 juni 1944, Dachau ,aankomst 6 september 1944 en doorgevoerd op 27 september 1944 naar Flossenburg. In de omgeving van dit laatste kamp werd hij bevrijd in 1945.
Toen hij als concentratiekampgevangene terugkeerde vestigde hij zich weer in Heerlen.
Konzentrationslager Natzweiler
Verdwenen en het Franse Vreemdelingenlegioen
Bij het proces in 1948 was Hubertus Thelen voortvluchtig en spoorloos. Tijdens het proces verklaarde een getuige dat hij Thelen vermoedelijk rond 1 oktober 1946 nog in Heerlen had gezien, gekleed in een Amerikaans uniform. “Waarschijnlijk verblijft hij bij zijn familie in Duitsland”, aldus de getuige.
Dit werd direct gemeld aan de Politieke Opsporings Dienst (POD), die een onderzoek instelde in de woning van Thelen, maar dit leverde geen resultaat op.
“Vermoedelijk is Thelen in Heerlen of omgeving ondergedoken”, aldus de POD.
Getuige Hooiveld verklaarde dat hij Thelen ongeveer twee maanden na de capitulatie nog in een Amerikaans uniform in gezelschap van een Belgisch meisje had gezien in Praag. Deze getuige vermoedde dat Thelen in België verbleef.
Hubertus Thelen werd door zijn vader op 26 augustus 1945 bij de afdeling Bevolking van het gemeentehuis van Heerlen als overleden opgegeven.
Een volgende poging om de verblijfplaats van Thelen te achterhalen werd ondernomen op 28 mei 1949. Politieagenten bezochten de ouders van Thelen op de Sittarderweg en twee in Heerlen wonende broers met hun echtgenotes op hun thuisadres in Meezenbroek en in Heerlerheide. Zij verklaarden allen dat zij sinds de gevangenneming van Huub Thelen geen post meer van hem hadden ontvangen. Ze waren ook nog steeds van mening dat Thelen overleden is “… aangezien zij na de bevrijding niets meer van hem hebben vernomen”.
Wat de toetreding tot het Frans Vreemdelingenlegioen betreft, gaven zij aan dat bij hen alleen bekend is wat ze middels geruchten hadden vernomen.
Bovenstaande bevindingen werden in een document van 2 juni 1949 op papier gezet en vervolgens is het dossier in de ijskast beland.
Overleden 2012
Of Hubertus Thelen daadwerkelijk gediend heeft in het Franse Vreemdelingenlegioen kon tot nu toe niet worden vastgesteld.
Wel dat hij op 17 oktober 2012 in Marseille Frankrijk kwam te overlijden:
Fichier des décès (INSEE) Hubertus Maria THELEN
Détails
Hubertus Maria THELEN
Naissance
Le 01 mai 1920, Heerlen (Heerlen, Gemeente Heerlen, Limbourg, Pays-Bas)
Décès
Le 17 octobre 2012, Marseille 13E Arrondissement (Marseille, Bouches-Du-Rhône, Provence-Alpes-Côte D’azur, France)
Âge : 92
Autres informations
Numéro de l’acte : 737
Bronnen
Rijckheyt, centrum voor regionale geschiedenis Heerlen, Bevolkingsregister Heerlen 1910-1940, gezinsbladen