Inleiding
Na afloop van de Tweede Wereldoorlog werden zo’n 300.000 ‘foute’ Nederlanders berecht vanwege samenwerking met de vijand. Vanaf de bevrijding werd jacht gemaakt op diegenen die verdacht werden van samenwerking met de Duitse bezetter.
Voor de vervolging en berechting van deze verdachten gold de Bijzondere Rechtspleging.
Tribunalen werden in het leven geroepen voor de kleinere delicten, zoals lidmaatschap van de NSB.
In Limburg had o.a. Heerlen zijn eigen tribunaal.
Voor de grote misdrijven, zoals verraad, werden Bijzondere gerechtshoven ingesteld.
In 1948 werd de Bijzondere Rechtspleging opgeheven.
In Limburg had o.a. Heerlen zijn eigen tribunaal. In augustus 1945 ging daar een tribunaal van start, gevestigd aan de Sittarderweg 59. Deze driekoppige rechtbank bestond uit een ervaren jurist en twee te goeder naam en faam bekendstaande personen uit de regio.
Het tribunaal kon maatregelen nemen zoals internering, ontzetting uit het kiesrecht, verbeurdverklaring van geld of goederen, publicatie- of tentoonstellingsverbod.
In het Limburgsch Dagblad verschenen regelmatig berichten over tribunaalzaken. Tijdens de beginperiode werden de voor- en achternamen van veroordeelden genoemd, later de initialen en woonplaatsen van personen.
Historicus Wilbert Manders stuurde mij onlangs de volgende getuigenverklaring afgelegd door een Nederlander die gediend had in het Franse Vreemdelingenlegioen.
1946
Op 8 februari 1946 legde Maria Alfons Schijns, geboren 26-01-1906, wonende te Vaals, Seffenterstraat 36, beroep loswerkman, stateloos aan Tribunaal Kamer II te Heerlen de volgende getuigenverklaring af:
“Ik ben stateloos. Ik heb ik het Franse Vreemdelingen Legioen gediend….
Gouders was ook in het Franse Vreemdelingen Legioen. Hij lag in Tunis, ik in Marokko. Ik heb hem ontmoet in Ustra op de grens van Tunis en Marokko. Hij liep daar in het uniform van het Vreemdelingen Legioen.”
De in de verklaring genoemde Gouders, was Johannes Stephan Gouders, geboren Vaals op 28-6-1901, gehuwd, beroep chauffeur-monteur, Nederlander, wonende Kerkrade, Hoefstraat 2.
De bijzondere verklaring van Schijns
Opvallend aan de verklaring van Schijns is dat ondanks het feit dat de Gouders in Tunis [ Tunesië ] diende en hij in Marokko ze elkaar toch ontmoet hebben.
Voor de Tweede wereldoorlog, de periode waarin deze mannen waarschijnlijk gediend hebben, was er maar één Legioen eenheid in Tunesië, de Cavalerie. Deze deden ook hun eigen opleiding, dus mannen die daarbij ingedeeld waren, kwamen zelden in Algerije of Marokko.
Afgeleid door dit detail zag ik over het hoofd, dat volgens Schijns, de mannen elkaar tegen op de grens van Tunis en Marokko. Welke grens?
Mogelijk bedoelde hij Algerije en Marokko, en is Ustra een verbastering van de grensplaats Oujda.
Ben benieuwd of men dit destijds bij het tribunaal heeft opgemerkt.
Gouders, Johannes
Van Johannes Gouders zijn in het Bevolkingsregister van de gemeente Den Haag een persoonskaart en een gezinskaart aan te treffen, waarop echter geen informatie te vinden is over zijn dienst in het Franse Vreemdelingenlegioen.
Johannes Gouders overleed op 24 november 1952 te Kerkrade.
Schijns, Maria Alfons
Van Maria Alfons Schijns werd te nu toe alleen nog maar zijn geboorteakte gevonden.