Provinciale Geldersche en Nijmeegsche Courant
1 februari 1888
Aan een schrijven van een Duitsch jonkman aan zijne ouders, ontleenen wij het volgende, dat tevens als waarschuwing kan dienen voor avontuurlijke jonge Hollanders, die ‘t in den zin mochten krijgen, zich bij het Fransch Vreemdelingenlegioen in Algiers te laten aanwerven.
Dat jongmensch schrijft ongeveer het volgende:
Toen we te Nancy kwamen, liep het ons dadelijk tegen. Werk vinden, mis, hoor. We werden in arrest genomen en op de mairie zeiden ze ons, dat we òf over de grenzen gezet zouden worden, of ons voor het Vreemdenlegioen moesten laten aanwerven. Wat te doen? Naar huis terugkeeren konden we niet; ‘t was winter en thuis hadden ze ‘t niet breed; ook zouden we onderweg van gebrek zijn omgekomen.
Nood breekt wet; we lieten ons engageeren.
We werden naar de Katharinakazerne gebracht en den 10. Januari kwamen we te Marseille aan, waarheen we den 7. vertrokken waren. Hier brachten we met de Zouaven een nacht in hunne casematten door en kwamen toen op het fort St. Jean waar wij bleven totdat er een oorlogsschip naar Algiers vertrok.
Op den 14 Januari voeren onze 140 man met de Abd-el- Kader van Marseille weg.
Den 17 Januari kwamen we in de Algerijnsche hoofdstad Oran, waar we niet lang bleven en per trein over Sidi-Bell-abes naar Saïda werden vervoerd. Hier is de verblijfplaats van het 2e regiment Vreemdenlegioen (Légion d’étrangers).
Bij dit regiment staan Jozef en ik en moeten wij vijf jaar dienen. Het is hier lang zoo heerlijk niet als men ons voor- gespiegeld heeft, integendeel, we lijden een moeitevol on cllondig leven en ik zou elkeen afraden ons voorbeeld te volgen. De dienst is streng; om den anderen dag komen wij op wacht. Trekken wij één dag niet op wacht, dan moeten we ‘s morgens twee uur lang werken en gymnastiseeren en ‘s middags 3 à 4 uren exerceeren.
De soldij is gering; dagelijks ontvangen we één sou (21/2 cent); om vijf uur ‘s morgens krijgen we koffie zonder melk, om tien uur soep met een klein stukje vleesch er in; om vijf uur ‘s avonds dito dito. Wel zijn de levensmiddelen een liter wijn kost slechts 8 sous, doch voor goedkoop, den soldaat is dat nog peperduur. De commando’s geschieden in ‘t Fransch; wie ‘t niet verstaat, is er dan ook slecht aan toe.
Als men ‘s nachts op post staat, hoort men het gehuil der hyena’s en jakhalzen; slangen en schorpioenen zijn er in menigte. Het klimaat is er ongezond; ‘s nachts zeer koud, over dag gloeiend heet.
Ook heerschen er menigmaal hevige stormen en in zekeren nacht sleepte een storm al onze tenten mede. Kazernes zijn er te Saïda niet en het is op den duur niet uit te houden, altijd in de nauwe tenten te moeten liggen.
De geheele maand Februari heeft het geregend, zoodat onze stroozakken nat en smerig zijn geworden.
Er heerscht hier koorts, in hevige mate zelfs; ik werd er reeds door aangetast, maar ben gelukkig geheel hersteld.
Onze kolonel heet Latellier en is een goed mensch, doch de verpleging is geheel en al overgelaten aan den sergeant-majoor en we krijgen van hem niet wat ons toekomt. De Arabieren zijn een goedaardig en sterk ras, maar ze koesteren een hevigen haat tegen de Franschen. Zij zouden elken Franschman vermoorden, dien ze in handen konden krijgen; daarom gaan we ook nooit alleen uit.
Juist heden, den 15 April, zouden we naar Tiaret marcheeren; maar er kwam tegenbevel van generaal Boulanger. Wij moeten naar Tonkin, een land van waar er op de honderd soldaten vijf en twintig ziek en ellendig wederkeeren.
Nu begin ik eerst recht berouw te krijgen over mijn domheid, dat ik mij bij de onvermoedige Franschen heb laten aanwerven. Ik heb mijn vaderland lief, God behoede het voor Fransche overheersching! Ik zal trachten, als de gelegenheid zich aanbiedt, in het Suez-kanaal over boord te springen en mij te redden.
Hoort ge in een half jaar niets van mij, dan kunt ge mijn dood voor zeker houden.
Zorgt, lieve ouders, dat deze brief in een courant komt, ‘t zal voor vele eene waarschuwing zijn.”
Dat meenden we ook en we gaven den brief dus, zonder commentaar, zooals men dien juist gelezen.