Foto uit collectie NLLegioen gebruikt op boekomslag

Het boek

Onlangs, november 2020, trof ik op Marktplaats een advertentie aan voor het boek van de Belgische oud-legionair Harry Luyckx. Ik kende zijn boek “Légion d’honneur – Sergeant Malicien matricule 107.954 vocht in het vreemdelingenlegioen” uit 2008 wel al. Er was destijds redelijk wat aandacht voor in diverse Belgische maar ook Nederlandse kranten. Harry Luyckx diende van 1954 tot 1959 in Algerije in het Vreemdelingenlegioen.

De foto

Wat me nu pas opviel was de foto gebruikt voor de in fel rood en groen, de wapenkleuren van het Vreemdelingenlegioen, vormgegeven boekomslag. De foto toont twee legionairs. Ze staan als kameraden met een arm om elkaars schouder, de ene met ontbloot bovenlijf, nonchalant een sigaret in zijn mond, de andere met zijn witte onderhemd opgerold zodat het op een topje lijkt.

Herkomst van de foto

Ik herkende de foto, het was er een die ik ook in mijn collectie had. Hij maakt deel uit van het convoluut van de Duitse oud-legionair Jacob Ivanusic. Na de aankoop van dit convoluut had ik het bijzondere geluk in contact te komen met Jacob Ivanusic die mij zeer behulpzaam was met het in de historische context plaatsen van zijn foto’s en documenten uit zijn diensttijd in het Vreemdelingenlegioen.

Jacob Ivanusic, die ondermeer diende in het 1^ere Bataillon Etranger Parachutiste in Indo-China van 1951 tot 1953, identificeerde de man rechts als de Nederlander Meerman. Volgens Jacob Ivanusic was de foto gemaakt in Bac-Mai omstreeks 1951. De legionair links op de foto identificeerde hij als de Italiaan Bennotti. Jarenlang stond de foto in de rubriek “Sporen” van mijn oude website, met als doel meer informatie over deze Nederlander Meermann te krijgen [ http://www.kwaak99.demon.nl/Sporen.htm ].

Vragen

Het gebruik van deze foto op de omslag van Harry Luyckx’s zijn boek roept vragen op.
Had Harry Luyckx een afdruk van dezelfde foto in zijn bezit en deze aan de uitgeverij gegeven?
Staat hij mogelijk zelf op deze foto en was de identificatie van Jacob Ivanusic destijds niet correct. Dit geldt zowel voor de namen van één van de mannen, alsook de locatie en het tijdstip?
Of had iemand de opdracht gekregen een omslag voor het boek te ontwerpen en was via een zoektocht op internet de foto tegenkomen en heeft deze gebruikt?

Mogelijk kan een antwoord op deze vragen, uiteindelijk toch nog eens leiden tot meer informatie over Meermann.

Het verhaal van Harry Luyckx

Het verhaal van Harry Luyckx is de moeite waard. Zeker de gebeurtenissen die uiteindelijk leiden tot zijn besluit dienst te nemen in het Franse Vreemdelingenlegioen.
Hier een interview met hem uit 2008.
Karakteristiek voor de beeldvorming over het Legioen de vraag van de journalist hoeveel vijanden Harry Luyckx gedood heeft. Zelden zien we deze vraag bij oud-strijders van andere militaire eenheden.

De vijand doden was heel normaal’
Harry Luyckx (71) [2008] vocht in Algerije in Franse vreemdelingenlegioen en schreef er rauw boek over
‘Vijftig? Honderd? Tweehonderd? Ik weet niet meer hoeveel ik er doodgeschoten heb.’ Antwerpenaar Harry Luyckx vocht tussen 1954 en 1959 voor het Franse vreemdelingenlegioen in Algerije. Over die periode schreef hij een bijzonder rauw boek. Dirk Musschoot
In 1954 deserteerde hij uit het Belgische leger. ‘Ach, ik was toen zeventien. De gendarmes deden me stoppen toen ik onderweg was met het brommertje van een vriend. Dat brommertje bleek gestolen. Ik moest voor de krijgsraad verschijnen. Dat wilde ik niet, dus ben ik gaan lopen. Stom.’De jonge Luyckx wilde zeeman worden en had al een eerste zeereis achter de rug. Hij vluchtte naar Marseille, waar hij wilde inschepen op een Zweeds vrachtschip. Dat pakte anders uit.
Hij schreef er zich uiteindelijk in in het Franse vreemdelingenlegioen. Toen het echter niet snel genoeg naar zijn zin ging, deserteerde hij ook daar. Hij werd gepakt en naar Algerije gestuurd. Harry Luyckx ging voortaan door het leven als Lucky Malicien. Die voornaam was een verbastering van zijn familienaam (‘Niemand kon Luyckx goed uitspreken’) en Malicien kwam van malice: ‘slim’, maar ook: ‘boosaardig’.’Ik had al wel van het vreemdelingenlegioen gehoord.
Ik had de film Beau geste gezien, die daarover ging. In de lagere school in Deurne las de directeur op een dag een brief voor van een oud-leerling die legionair was geworden. Dat sprak tot de verbeelding. Het vreemdelingenlegioen stond symbool voor spanning en avontuur. Veel jongens dachten: dat wil ik ook wel eens proberen. Valt het tegen, dan keren we wel terug. Wisten wij veel dat het allemaal niet zo eenvoudig lag.’
Lucky Malicien vocht voor de Franse staat, al maakte dat niet veel uit. ‘Het ging mij om de adrenaline. Je begint eraan als niets wetende jonge gast. Daarna wordt het spannend, en brengt elke dag je een andere kick. De gevaren, daar leef je op de duur van. De vijand uitschakelen – het is hij of ik. Overleven! Van de dieper liggende idealen trek je je op dat moment niet veel aan.’Luyckx heeft geen idee hoeveel vijanden hij heeft neergelegd. ‘Vijftig? Honderd? Tweehonderd? Ik weet niet meer. Dat je de vijand doodde, was normaal. Je dacht daar ook niet meer bij na. Het gebeurde gewoon. Je zat in een trein die niet meer stopte. En je liep uiteindelijk mee met de hoop.’Hoeveel vrouwen hij heeft ‘lastiggevallen’. ‘Ik? De anderen, ja! Maar ik? Ik heb in Algerije twee vrouwen gehad: Carmen, de vrouw van een kaderlid; en Miara, een prostituee.’Er zijn in Algerije dingen gebeurd die een mens liever niet weet, maar die Harry Luyckx wel vertelt in zijn boek. Op het internet kun je lezen dat het Franse vreemdelingenlegioen een elitekorps is, en een erecode naleeft. ‘Een erecode? Laat me niet lachen! Als het oorlog is, zijn ze allemaal dezelfde. Wat denk je dat die troepen in Irak en Afghanistan vandaag uitspoken? Die hebben ook een erecode, maar denk je dat ze die naleven? Komaan! Luister eens hier. De rebellen waren in Algerije onze vijand. Die werden allemaal doodgemaakt, tot de laatste. Iemand gevangen nemen was geen optie.’En toch sliep Lucky Malicien goed. ‘Het deed me allemaal niets.’ Naarmate hij ouder werd, veranderde dat. Hij zat een tijdje gevangen bij de rebellen. Dat heeft hem geleerd dat ook de vijand een menselijk gelaat kon hebben. Toen hij op een keer weigerde een Algerijnse vrouw te ‘ondervragen’, kostte hem dat net niet het executiepeloton. In 1959 werd hij ontslagen uit het vreemdelingenlegioen en op een boot gezet naar Marseille.
Harry Luyckx kon niets anders dan terugkeren naar België. Hij belandde in de gevangenis en werd later door de krijgsraad wegens desertie veroordeeld tot een gevangenisstraf van drie maanden. Die heeft hij niet moeten uitzitten, omdat men vond dat hij door zijn vijf jaar in Algerije ‘al genoeg was gestraft’.
Luyckx werd zeeman en later scheepshersteller.
In 1963 leerde hij een Amsterdamse kennen met wie hij vandaag nog altijd samen is.
Ze wonen in een rusthuis in Nederland.

Bron: The House of Books Dossier boekenbeurs op www.nieuwsblad.be/boekenbeurs